Viêm Dạ Dày Hp Là Bệnh Gì, Dấu Hiệu Và Cách Điều Trị Hiệu Quả?

Viêm dạ dày là bệnh lý thường gặp và chúng thường hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong số đó, tình trạng viêm dạ dày Hp chiếm tỷ lệ lớn và rất khó để điều trị dứt điểm, thậm chí chúng còn có nguy cơ tái đi tái lại nhiều lần. Để có thể hiểu rõ hơn về bệnh lý này cũng như có biện pháp xử lý hiệu quả, ngăn ngừa bệnh tốt thì bạn đọc không nên bỏ qua bài viết dưới đây của chúng tôi. 

Bệnh viêm dạ dày Hp là gì?

Vi khuẩn Hp có tên đầy đủ là Helicobacter pylori được tìm thấy vào năm 1982 bởi hai nhà bác sĩ người Úc là Robin Warren và Barry Marshall. Khuẩn Hp là loại khuẩn có hình xoắn ốc thường được tìm thấy trong dạ dày người nhiễm. Chúng hiện diện trong hơn một nửa dân số trên thế giới và tỷ lệ mắc khuẩn này ở các khu vực cũng có sự khác nhau. Theo đó, các quốc gia kém phát triển hay đang phát triển sẽ có tỷ lệ người mắc khuẩn Helicobacter pylori cao hơn. 

Người bị nhiễm Hp thường không có triệu chứng gì đặc biệt và rất khó để phát hiện các bất thường trong cơ thể. Tuy nhiên, loại vi khuẩn này lại có khả năng gây ra một số bệnh về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày và ung thư dạ dày. Vậy bệnh viêm dạ dày Hp là gì?

Bệnh viêm dạ dày nhiễm Hp là bệnh viêm loét dạ dày do vi khuẩn Helicobacter pylori gây nên. Đây là loại vi khuẩn có khả năng xâm nhập, khu trú và phát triển tại lớp nhầy bảo vệ thành dạ dày. Sau một khoảng thời gian xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ phát triển và tiết ra dịch độc làm mòn lớp niêm mạc dạ dày, từ đó gây ra các tổn thương và khiến dạ dày bị viêm loét.

Theo các nghiên cứu, viêm loét dạ dày do khuẩn Hp chiếm tới 90% trong tổng số ca bệnh hiện nay. Các trường hợp còn lại là do sử dụng các loại thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm hoặc tới từ việc sử dụng thuốc lá, ăn uống thiếu khoa học, stress kéo dài hoặc do thói quen sinh hoạt không điều độ,… 

Triệu chứng khi bị viêm dạ dày có Hp

Như đã đề cập phía trên, người bị nhiễm vi khuẩn Hp thường không có triệu chứng nào nổi bật. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhiễm khuẩn dẫn tới viêm dạ dày, tá tràng thì có thể xuất hiện một số triệu chứng như sau:

• Dấu hiệu viêm dạ dày Hp đầu tiên mà người bệnh có thể cảm nhận được chính là có cảm giác đau và rất khó chịu ở vùng bụng trên.
• Dấu hiệu viêm dạ dày Hp tiếp theo là phình hoặc chướng bụng.
• Cảm thấy no sau ăn khi chỉ mới ăn được lượng thức ăn nhỏ.
• Buồn nôn và nôn.
• Chán ăn.
• Đại tiện ra phân có màu sẫm hoặc màu hắc ín.
• Vết loét dạ dày bị chảy máu và có thể gây thiếu máu, mệt mỏi kéo dài. 

Một số trường hợp bị viêm dạ dày mãn tính có thể xuất hiện một số thay đổi bất thường ở niêm mạc dạ dày có thể gây ung thư. Được biết, tỷ lệ phát triển ung thư từ khuẩn Hp không cao nhưng do Hp là tình trạng phổ biến nên chúng vẫn được xem là yếu tố làm tăng nguy cơ gây ung thư. Đặc biệt, những đối tượng đã bị nhiễm khuẩn Hp từ khi còn nhỏ sẽ có nguy cơ bị ung thư dạ dày cao hơn. 

Biện pháp chẩn đoán viêm dạ dày do Hp

Hiện nay, việc chẩn đoán viêm dạ dày do Hp thường được tiến hành theo cách nội soi dạ dày. Đây là phương pháp đơn giản, thực hiện nhanh chóng và cho kết quả có độ chính xác cao. Ngoài ra, khi chẩn đoán bệnh vi khuẩn gây viêm loét dạ dày người ta còn kiểm tra qua đường thở, xét nghiệm phân hoặc xét nghiệm máu. 

Chẩn đoán vi khuẩn Hp gây viêm loét dạ dày bằng phương pháp nội soi

Phương pháp nội soi dạ dày có thể cho phép thực hiện các kiểm tra Hp như sau:

• Urease test: Là phương pháp được dùng phổ biến nhất hiện nay, chúng cho kết quả nhanh chỉ sau 30 – 45 phút.
• Sinh thiết – mô học: Để thực hiện sinh thiết mô học thì cần thời gian để thực hiện thêm các phương pháp khác chuyên sâu phục vụ cho việc đọc cấu trúc mô, tế bào cũng như phát hiện vi khuẩn Hp. 
• Biện pháp nuôi cấy trong môi trường thí nghiệm đặc biệt, phân lập vi khuẩn, định danh cũng như làm thí nghiệm về sự nhạy cảm của vi khuẩn với kháng sinh. Đây là phương pháp thường dùng để điều trị Hp thất bại nhiều lần hoặc dùng để nghiên cứu. 
• Polymerase Chain Reaction (PCR) là kỹ thuật khuếch đại gen, thường dùng cho nghiên cứu và ít được sử dụng trong khám chữa bệnh. 

Các biện pháp khác

Ngoài biện pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày do vi khuẩn Hp thì bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện các biện pháp như sau:

• Urea breath test (kiểm tra hơi thở) hay còn gọi là xét nghiệm thổi bóng Hp, dùng để kiểm chứng hiệu quả điều trị Hp hoặc để hạn chế sử dụng phương pháp nội soi. 
• Tiến hành kiểm tra kháng nguyên Hp trong phân.
• Kiểm tra kháng thể Hp trong huyết thanh thường được dùng trong nghiên cứu và ít dùng để chẩn đoán xác định nhiễm Hp. 

Viêm dạ dày Hp lây qua đường nào?

Viêm dạ dày Hp lây qua đường nào là câu hỏi được nhiều người thắc mắc khi nhắc về bệnh lý này. Được biết, vi khuẩn Hp chủ yếu lây qua đường miệng hoặc xảy ra khi người bệnh đi vệ sinh nhưng không rửa tay kỹ. Ngoài ra, loại vi khuẩn này cũng có thể lây lan thông qua việc tiêu thụ thực phẩm hoặc nước bị nhiễm khuẩn.

Vi khuẩn Hp khi vào cơ thể sẽ gây ra một số thay đổi ở khu vực dạ dày và tá tràng. Loại vi khuẩn này rất dễ lây nhiễm qua các mô bảo vệ lót dạ dày dẫn tới việc giải phóng enzyme, chất độc và kích hoạt hệ thống miễn dịch. Khi các yếu tố này xảy ra cùng lúc có thể trực tiếp hoặc gián tiếp làm tổn thương dạ dày, tá tràng. Điều này gây nên tình trạng viêm mãn tính ở thành dạ dày, tá tràng, mà yếu tố gây hại chính là axit dạ dày.

Thậm chí, vi khuẩn Hp có thể lây nhiễm vào dạ dày người bệnh ngay từ khi còn nhỏ. Tuy nhiên ở các quốc gia phát triển như châu Âu thì tỷ lệ trẻ bị nhiễm ít phổ biến hơn các còn có nguồn lực hạn chế. Vì thế, có không ít trẻ dưới 10 tuổi bị nhiễm vi khuẩn Hp.

Cách điều trị bệnh dạ dày Hp

Viêm dạ dày Hp có chữa được không? Theo các bác sĩ, bệnh viêm dạ dày Hp có thể điều trị được nhưng rất khó và chúng có thể tái đi tái lại nhiều lần nếu bệnh nhân không có biện pháp chăm sóc và giữ gìn vệ sinh tốt. Tuy nhiên trên thực tế, nếu người bệnh bị nhiễm  Helicobacter pylori mà không gây ra bất cứ vấn đề gì, người bệnh cũng không thuộc nhóm có nguy cơ cao mắc ung thư dạ dày thì có thể không cần tiến hành điều trị.

Mặt khác, với những trường hợp có tiền sử bị viêm loét dạ dày, tá tràng tiến triển hoặc có liên quan tới Helicobacter pylori thì việc điều trị là điều cần thiết. Việc chữa trị và loại bỏ hoàn toàn khuẩn Hp có thể giúp vết loét nhanh lành, đồng thời giúp ngăn ngừa viêm loét tái phát và làm giảm nguy cơ biến chứng viêm loét, xung huyết. 

Các trường hợp sử dụng thuốc chống viêm lâu dài và các loại thuốc tương tự để trị viêm khớp hay các tình trạng y tế khác cũng cần được xem xét điều trị khuẩn Helicobacter pylori. Theo đó, phác đồ điều trị bệnh viêm dạ dày Hp sẽ được tiến hành như sau:

Phác đồ điều trị viêm dạ dày Hp mới nhất

Phác đồ điều trị viêm dạ dày Hp mới nhất từ Bộ Y tế bao gồm ít nhất 3 loại thuốc và được sử dụng trong 14 ngày. Cụ thể:

• Trong phác đồ này, loại thuốc thường được dùng nhiều nhất là chất ức chế bơm proton. Thuốc có tác dụng làm giảm sản xuất axit dạ dày và có khả năng chữa lành các mô bị tổn thương do nhiễm trùng, chẳng hạn như thuốc ức chế bơm gồm Esomeprazole, Omeprazole, Rabeprazole, Dexlansoprazole, Lansoprazole,… 
• Ngoài ra còn có hai loại kháng sinh để làm giảm nguy cơ điều trị thất bại cũng như hạn chế tình trạng kháng thuốc. Bởi hiện nay có rất nhiều bệnh nhân bị nhiễm Hp nhưng có hiện tượng kháng thuốc kháng sinh. Vậy nên bệnh nhân cần uống thuốc theo đơn kê của bác sĩ, không tự ý mua thuốc để điều trị ở nhà, đồng thời hãy làm xét nghiệm xác nhận tình trạng nhiễm trùng đã kết thúc hay chưa. 

Điều quan trọng nhất trong điều trị bệnh viêm dạ dày có Hp chính là dùng toàn bộ liệu trình của tất cả loại thuốc được kê đơn. Bệnh nhân không được tự ý bỏ thuốc hoặc hay đổi liều lượng vì chúng sẽ khiến vi khuẩn không được diệt trừ, gây kháng hoặc lờn thuốc rất khó điều trị. Trong trường hợp bệnh nhân muốn dùng thêm thuốc hoặc kết hợp cùng các biện pháp hỗ trợ điều trị khác thì cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện. 

Tác dụng phụ của việc dùng thuốc chữa viêm dạ dày Hp

Thuốc trị viêm dạ dày Hp có thể gây ra một số tác dụng phụ khi sử dụng nhưng bạn không cần quá lo lắng vì chúng khá nhẹ. Tuy vậy, việc gặp phải các tác dụng phụ cũng khiến người bệnh cảm thấy khó chịu và để an toàn thì bạn vẫn nên thông báo với bác sĩ về những biểu hiện trên để được điều chỉnh liều lượng hoặc thời gian dùng thuốc phù hợp hơn. 

Theo đó, khoảng 50% bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ khi dùng thuốc chữa viêm dạ dày do Hp như:

• Khi dùng thuốc Metronidazole hoặc Tinidazole có thể gây buồn nôn, nôn, đau bụng, chán ăn, khó chịu thượng vị, khó tiêu, đầy hơi, táo bón, thay đổi vị giác tạm thời. Thêm vào đó, những bệnh nhân sử dụng Metronidazole cần tránh uống rượu bia vì sự kết hợp này có thể làm gia tăng tác dụng phụ và khiến nhịp tim tăng nhanh.
• Với bệnh nhân dùng thuốc có chứa Bismuth khi đại tiện phân sẽ có màu đen và có thể gây táo bón.
• Bệnh nhân có thể bị tiêu chảy, có thắt dạ dày. 

Theo dõi sau điều trị

Sau thời gian điều trị viêm dạ dày Hp, người bệnh sẽ cần xét nghiệm lại để đảm bảo tình trạng nhiễm khuẩn Helicobacter pylori đã được loại bỏ hoàn toàn. Lúc này, các bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân xét nghiệm bằng hơi thở, còn việc xét nghiệm máu không được khuyến khích sau điều trị bởi kháng thể được phát hiện bằng xét nghiệm máu vẫn còn tồn tại trong máu trong khoảng 4 tháng trở lên, kể cả khi đã loại bỏ nhiễm trùng.

Sau đợt điều trị đầu tiên, có khoảng 20% bệnh nhân vẫn còn khuẩn Hp trong cơ thể. Lúc này, bác sĩ sẽ khuyến nghị người bệnh áp dụng phác đồ điều trị thứ hai bằng cách dùng thuốc ức chế bơm proton trong 14 ngày cùng các loại thuốc kháng sinh. Đơn thuốc và phác đồ điều trị cụ thể sẽ được giải thích khi bạn gặp trực tiếp bác sĩ điều trị của mình.

Viêm dạ dày vi khuẩn Hp nên ăn gì, kiêng ăn gì?

Chế độ ăn uống của bệnh nhân bị nhiễm khuẩn Hp dẫn tới viêm dạ dày tá tràng cần được chú trọng. Bởi ngoài yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm thì người bệnh nên bổ sung thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa và có khả năng chống lại vi khuẩn Hp như:

• Người bệnh nên tăng cường ăn các loại rau củ quả, chẳng hạn như súp lơ, bắp cải, bông cải xanh, ớt chuông, củ cải, cải xoăn, cà rốt, việt quất, anh đào, dâu tây, dâu đen, mâm xôi, bó xôi,… 
• Những loại thực phẩm có chứa nhiều lợi khuẩn như kim chi, sữa chua,… đều rất tốt cho hệ tiêu hóa nói chung cũng như hỗ trợ rất tốt cho quá trình trị bệnh dạ dày.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung các thực phẩm khác như tỏi, cam thảo, mật ong, nghệ, dầu oliu,… bằng cách kết hợp chế biến trong các món ăn hàng ngày.

Bên cạnh những món ăn nên bổ sung thì người bị viêm dạ dày có Hp dương tính cũng cần tránh hoặc hạn chế sử dụng các loại thực phẩm như:

• Tránh ăn đồ ăn cay nóng, đồ chiên rán có chứa nhiều dầu mỡ,…
• Hạn chế ăn đồ ăn có chứa nhiều acid như cam, quýt hay chanh,…
• Rượu, bia, thuốc lá, đồ uống có gas, chất kích thích hay chocolate cũng nên hạn chế sử dụng khi bị viêm dạ dày vi khuẩn Hp dương tính.
• Đồng thời khi bị Hp viêm dạ dày nên tránh ăn đồ sống, thực phẩm chưa được chế biến kỹ. 

Biện pháp phòng ngừa viêm loét dạ dày Hp

Bệnh viêm dạ dày có Hp có thể dẫn tới nhiều bệnh lý nguy hiểm nên việc phòng tránh bệnh được nhiều người quan tâm, tìm hiểu. Để làm giảm nguy cơ mắc khuẩn Hp, chúng ta cần:

• Luôn rửa tay bằng xà phòng đúng cách trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Không tiêu thụ những loại thực phẩm chưa được nấu kỹ hoặc có hiện tượng bị mốc, nhiễm khuẩn, ôi thiu,…
• Hãy uống nước sạch và sử dụng nước sạch trong quá trình chế biến thức ăn, đặc biệt là những đối tượng đang sinh sống tại khu vực có nguồn nước bị ô nhiễm.
• Hãy hạn chế tiêu thụ thực phẩm tại các quán vỉa hè, nơi không đảm bảo yếu tố vệ sinh an toàn thực phẩm.
• Để bệnh sớm khỏi và tránh tái phát thì bệnh nhân cần nghiêm túc tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Cụ thể là uống thuốc đúng giờ, đúng liều lượng và nên xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, hợp vệ sinh. 
• Việc đi khám sức khỏe thường xuyên cũng là một trong những biện pháp giúp bạn phòng tránh cũng như hạn chế nguy cơ khiến các bệnh lý tiến triển xấu hơn. 

Trên đây là một vài thông tin liên quan tới bệnh viêm dạ dày Hp cũng như phác đồ điều trị cụ thể. Mặc dù vi khuẩn Hp có thể điều trị được nhưng người bệnh vẫn cần hết sức thận trọng trong việc phòng tránh cũng như tuân thủ theo đúng hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Hãy tới bệnh viện thăm khám ngay khi thấy cơ thể, đặc biệt là hệ thống tiêu hóa có những triệu chứng bất thường để phòng tránh những tình huống xấu có thể xảy ra.