Viêm amidan hốc mủ là gì? Cách điều trị và phòng tránh bệnh hiệu quả

Viêm amidan hốc mủ xuất phát từ tình trạng viêm đường hô hấp trên cấp tính, dẫn tới tồn đọng tổ chức mủ. Và khi kiểm tra vòm họng của người bệnh, bác sĩ sẽ phát hiện thấy những viên tròn màu trắng, có mùi hôi tanh bám trên amidan. Và để hiểu hơn về bệnh lý bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị thường để người bệnh hiểu rõ hơn.

Viêm amidan hốc mủ là gì? Có nguy hiểm không?

Trước hết chúng ta cần tìm hiểu về khái niệm amidan là gì? Đây thực chất là tổ chức lympho nằm ở trong vùng họng, có tác dụng ngăn cản quá trình xâm nhập của vi khuẩn vào trong cơ thể. Do chức năng này nên amidan sẽ có cấu trúc nhiều khe, do vậy cũng tăng diện tích tiếp xúc bề mặt với vi khuẩn và đón bắt chúng ngay tại vòm họng.

Khi vi khuẩn từ môi trường xâm nhập được vào trong tổ chức mô mềm ở cổ họng, lúc này kháng thể từ amidan sẽ được sản xuất với mục đích ngăn chặn và tiêu diệt kháng nguyên (vi khuẩn). Do vậy, tổ chức này sẽ bị sưng đau và nóng đỏ ở bề mặt. Quá trình này nếu được lặp lại nhiều lần sẽ là tiền đề hình thành các ổ mủ tại khe amidan và gây ra viêm amidan hốc mủ.

Viêm amidan hốc mủ được thấy ở nhiều đối tượng bệnh nhân, đặc biệt là lứa tuổi có hệ thống miễn dịch suy giảm là: Trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Khi không được điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn tới những biến chứng nguyên trọng như:

Viêm amidan cấp tính

Biến chứng được thấy nhiều nhất khi bị viêm amidan hốc mủ đó là viêm amidan cấp tính, với những biểu hiện như: Đau cổ họng, cảm thấy rát và đau khi nuốt, sốt cao về chiều và đầu sáng, khàn giọng…Từ đó gây khó chịu và suy nhược cơ thể cho người bệnh.

Viêm khớp, viêm van tim

Khi có sự xâm nhập của vi khuẩn, amidan sẽ tạo ra kháng thể chống lại dị nguyên. Tuy nhiên cũng đồng thời “tự miễn” với tổ chức niêm mạc van tim và cấu trúc xương khớp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của những bộ phận này.

Viêm thận

Vi khuẩn khi sinh sống và phát triển sẽ đào thải một lượng lớn độc tố. Lượng chất độc này sẽ đi qua thận và gây ảnh hưởng đến chức năng tại thận. Đây là biến chứng quan trọng khi mắc phải viêm amidan hốc mủ, thường kéo dài và không có biểu hiện rõ rệt, Do vậy người bệnh thường không thực hiện điều trị cho tới khi tình trạng viêm thận chuyển biến nặng.

Viêm phế quản, viêm phổi

Tại thời điểm amidan bị viêm, tổ chức mủ sẽ theo đường hô hấp đi xuống cổ họng và vào phổi, dẫn tới lan tỏa vùng viêm. Tình trạng này thường gặp ở đối tượng trẻ em, người cao tuổi và có nguy cơ tiến triển thành viêm phổi.

Ổ áp xe bao quanh amidan

Ổ áp xe bao quanh amidan trong trường hợp viêm amidan cấp tính tái phát nhiều lần, có thể dẫn tới nhiễm trùng huyết và tử vong.

Như vậy viêm amidan hốc mủ là bệnh lý nguy hiểm, cần có hướng điều trị đúng và kịp thời để tránh làm xuất hiện những biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân, triệu chứng viêm amidan mủ

Viêm amidan hốc mủ thường bị nhầm lẫn với các bệnh lý đường hô hấp khác ở giai đoạn đầu, tuy nhiên khi tình trạng này phát triển hơn thì các triệu chứng cũng điển hình hơn.

Bên cạnh đó việc tìm ra căn nguyên gây bệnh chính là tiền đề cho quá trình điều trị hiệu quả và ngăn ngừa quá trình tái phát.

Nguyên nhân

Dưới đây là những nguyên nhân gây bệnh viêm amidan mủ:

• Cấu trúc giải phẫu của amidan: Như đã biết, amidan có cấu trúc nhiều hốc để đón vi khuẩn và tiêu diệt, có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn. Tuy nhiên khi sức đề kháng bắt đầu giảm sút thì việc đón nhận quá nhiều kháng nguyên đã khiến tình trạng viêm ngày càng nặng, khiến tổ chức mủ có màu trắng xuất hiện tại các hốc của amidan.
• Vệ sinh răng miệng sai cách: Vệ sinh răng miệng hàng ngày là cách bảo vệ đường hô hấp trên và vòm họng. Nếu không được vệ sinh đúng cách hoặc thường xuyên thì vô tình sẽ tạo ra môi trường cho vi khuẩn phát triển.
• Biến chứng từ bệnh lý tai – mũi – họng: Tai – mũi – họng là các bộ phận có sự liên quan đến nhau, đặc biệt là các dịch xuất tiết từ mũi hoặc tai có thể được dẫn xuống cổ họng và mang theo vi khuẩn. Và nếu tình trạng viêm này không được điều trị dứt điểm thì sẽ tạo ra biến chứng viêm amidan hốc mủ.
• Môi trường sống không đảm bảo: Môi trường sống không đảm bảo về nguồn nước, không khí hoặc độ ẩm sẽ là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Đây cũng là yếu tố nguy cơ gây bệnh.
• Thời tiết thay đổi: Thay đổi thời tiết là điều kiện để vi khuẩn theo mùa sinh nở, quá trình xâm nhập vào cơ thể cũng dễ dàng hơn so có sự suy giảm về miễn dịch. Do vậy các bệnh lý về đường hô hấp, trong đó có viêm amidan hốc mủ sẽ dễ hình thành hơn.

Triệu chứng

Viêm amidan hốc mủ có những biểu hiện cụ thể như sau:

• Bệnh nhân cảm thấy đau họng và bắt đầu bị tăng tiết nước bọt.
• Có sự xuất hiện của tổ chức hạch ngay gần cổ họng kèm theo biểu hiện đau tại khu vực dưới hàm.
• Gặp khó khăn trong việc ăn uống, đặc biệt là khi nuốt sẽ cảm thấy vướng và khó chịu.
• Khô rát và nhói ở cổ họng, tình trạng đau có thể kéo dài cả bên tai.
• Khi tự soi cổ họng, bệnh nhân thấy những viên màu trắng như đá xen kẽ hai bên amidan.
• Hơi thở có mùi hôi, khó chịu.
• Đối với bệnh nhân bị viêm amidan cấp tính, còn có thêm một số triệu chứng như: Sốt cao, đau ngực, khàn tiếng, có tình trạng ho và đờm nhiều, lưỡi màu trắng và bẩn, khi soi thấy niêm mạc họng sưng và đỏ đậm, khó thở, chán ăn và mệt mỏi…
• Đối với bệnh nhân bị viêm amidan mạn tính thì sẽ có một số biểu hiện đặc trưng như: Sốt nhẹ, thở khò khè, ngủ ngáy.

Chẩn đoán và cách điều trị viêm amidan cấp mủ

Quy trình chẩn đoán viêm amidan hốc mủ được thực hiện theo đúng quy trình, nhằm xác định chính xác căn nguyên gây bệnh. Sau đó tùy thuộc thể trạng và các bệnh lý liên quan mà bác sĩ sẽ đưa ra những hướng điều trị phù hợp.

Phương pháp chẩn đoán

Quy trình chẩn đoán thực hiện như sau:

Thăm khám vòm họng

Bệnh nhân được hướng dẫn về quy trình thăm khám khi lấy số thứ tự. Sau khi được gọi vào phòng kiểm tra, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải. Soi amidan, kiểm tra mức độ sưng viêm và tổ chức mủ trắng trong vòm họng, đồng thời dựa trên tiền sử bệnh hô hấp trước đó để chẩn đoán bước đầu.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được bác sĩ chỉ định sau đó để đánh giá mức độ viêm. Quy trình xét nghiệm được các điều dưỡng thực hiện, người bệnh nên chú ý nghe theo hướng dẫn của những nhân viên này.

Kết luận bệnh

Sau khi có kết quả xét nghiệm, nếu thấy thành phần bạch cầu (đa nhân trung tính) tăng cao trong máu và các triệu chứng điển hình thì có thể kết luận bệnh.

Đọc thêm:

• Bật mí 16 cách chữa viêm amidan bằng thảo dược mang tới hiệu quả tốt

Mẹo dân gian điều trị viêm amidan hốc mủ

Mẹo dân gian điều trị viêm amidan hốc mủ được sử dụng để giảm triệu chứng của bệnh trong trường hợp nhẹ. Tuy nhiên chỉ được xem là phương pháp hỗ trợ điều trị do không tác động trực tiếp được vào căn nguyên. Đối với bệnh nhân có tình trạng nặng hơn, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện các mẹo này để đảm bảo an toàn.

Nước lá đinh lăng

Đinh lăng là vị dược liệu quen thuộc với người dẫn, được dùng trong nhiều bài thuốc dân gian và Đông y với mục đích giảm đau và chống viêm hiệu quả. Do vậy, vị thuốc này rất phù hợp với bệnh nhân bị viêm amidan hốc mủ.

Thành phần: Lá đinh lăng 200g.

Thực hiện và sử dụng:

• Rửa sạch lá đinh lăng, sau đó cho vào ấm nước rồi nấu sôi.
• Chắt lấy phần nước và cho bệnh nhân uống.
• Có thể uống nhiều lần trong ngày để giảm triệu chứng sưng viêm và khó chịu ở cổ họng.

Mật ong quất

Mật ong được biết đến là hợp chất có chứa nhiều thành phần và cung cấp một lượng năng lượng dồi dào cho cơ thể. Mặt khác, do hàm lượng nước trong mật ong rất thấp nên khả năng kháng khuẩn và kháng khuẩn là rất cao. Đặc biệt là khi kết hợp với quất.

Thành phần: Mật ong 300g, quất 10 quả.

Thực hiện và sử dụng:

• Quả quất được rửa sạch bề mặt, sau đó cắt thành những lát mỏng đều nhau.
• Cho vào bình thủy tinh đã được chuẩn bị sẵn, sau đó thêm mật ong để ngập qua bề mặt quất.
• Ngâm hỗn hợp trong 1 tháng.
• Lấy ra 2 – 3 thìa cà phê nước cốt này rồi cho vào cốc nước ấm. Khuấy đều và uống trực tiếp.

Nước bạc hà

Bạc hà có chứa thành phần tinh dầu menthol, mang vị cay và tính mát, do vậy thường được dùng trong bệnh lý đường hô hấp với mục đích thông thoáng hệ thống dẫn khí. Mặt khác, khi sử dụng đều đặn, vị dược liệu này sẽ giảm tình trạng viêm và kháng khuẩn trong vòm họng rất tốt.

Thành phần: Lá bạc hà 1kg.

Thực hiện và sử dụng:

• Rửa sạch lá bạc hà qua nước, sau đó để ráo phơi khô như trà.
• Bảo quản lá bạc hà trong túi nilon kín để tránh bị ẩm.
• Mỗi lần lấy ra một nhúm lá, cho vào ấm và hãm nước uống.

Điều trị bằng Đông y

Điều trị viêm amidan hốc mủ bằng bài thuốc Đông y đã được lưu truyền nhiều năm, có nguồn gốc từ vị thuốc cổ truyền và tác động sâu vào cơ quan trong cơ thể. Khi sử dụng, người bệnh không cảm thấy mệt mỏi hoặc có tác dụng phụ như thuốc Tây.

Bệnh nhân nên lưu ý sử dụng bài thuốc Đông y trong thời gian đủ dài để hoạt chất có thể ngấm dần vào cơ quan. Đồng thời nên cố định khung giờ sử dụng để có được đáp ứng tốt nhất.

Bài thuốc 1

Thành phần: Hoàng cầm, liên kiều, cát cánh, kim ngân hoa, bạc hà, huyền sâm.

Thực hiện và sử dụng:

• Chuẩn bị dược liệu, sau đó trộn đều và cho thêm 6 bát nước vào ấm sắc.
• Tiến hành đun đến khi nước còn lại ⅔ so với lúc đầu thì dừng.
• Chắt lấy phần nước và cho ra bát để uống.
• Lưu ý bệnh nhân nên dùng ngay lúc nóng để tăng cường khả năng “đả thông kinh huyệt” và “lưu thông khí huyết”.

Bài thuốc 2

Thành phần: Mạch môn, thăng ma, xạ can, tang bạch bì, bạch cương tàn, cát cánh, sa sâm, huyền sâm, thiên hoa phấn.

Thực hiện và sử dụng:

• Chuẩn bị dược liệu theo hàm lượng chỉ định, sau đó mang đi sắc cùng 800mL nước trắng.
• Đun đến sôi, khoảng 10 phút sau thì tắt bếp. Chắt nước vào bát và cho bệnh nhân uống.

Bài thuốc 3

Thành phần: Kim ngân hoa, huyền sâm, cam thảo, đảng sâm, trần bì, ngưu bàng tử, bạc hà, hạnh nhân, trần bì.

Thực hiện và sử dụng:

• Sau khi chuẩn bị đủ nguyên liệu, mang rửa qua một lần nước sạch rồi cho vào ấm sắc.
• Cho nước vào ấm và đun. Để lửa đều đến khi sôi, 20 phút sau đó thì tắt bếp và chắt nước ra bát.
• Bệnh nhân điều chỉnh thời gian đun để thu dạng thuốc đặc hoặc lỏng.

Tây y chữa bệnh hiệu quả

Điều trị viêm amidan hốc mủ bằng Tây y mang lại đáp ứng nhanh chóng và tác động trực tiếp vào căn nguyên gây bệnh.

Tuy nhiên khi sử dụng lâu dài sẽ khiến cơ thể người bệnh bị suy nhược và xuất hiện nhiều tác dụng phụ trên cơ quan khác. Do vậy, bệnh nhân không được tự ý sử dụng hoặc thay đổi liều lượng thuốc khi được chỉ định để đảm bảo an toàn.

Dưới đây là các dạng thuốc Tây điều trị viêm amidan hốc mủ:

• Kháng sinh chuyên về đường hô hấp như: Augmentin, cefdinir, cefixim, cefuroxim, amoxicilin,…Đây đều là hoạt chất thuộc nhóm beta lactam, được sử dụng chuyên biệt cho các bệnh lý hô hấp, trong đó có viêm amidan hốc mủ. Với đối tượng trẻ nhỏ, sử dụng kháng sinh phải được tính theo trọng lượng. Còn người trưởng thành và người cao tuổi sẽ dùng theo liều chỉ định của bác sĩ.
• Kháng viêm tại chỗ như: Papain, bromelain, alphachymotrypsin…Đây đều là những hoạt chất có tác dụng chống viêm trong vòm họng và được bào chế dưới dạng viêm ngậm. Sử dụng dạng thuốc này trong trường hợp bệnh nhân mới chớm bị sẽ giúp giảm sưng nề và đau cổ họng tốt.
• Kháng viêm toàn thân như: Methylprednisolone, betamethasone,…trong trường hợp bệnh nhân bị viêm nặng với liều lượng phù hợp.
• Để tăng sức đề kháng, người bệnh có thể sử dụng thêm vitamin C liều cao và các khoáng chất cần thiết khác.

Phòng ngừa mắc bệnh viêm amidan hốc mủ

Viêm amidan hốc mủ là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra biến chứng toàn thân và suy nhược cơ thể. Để phòng ngừa bệnh, đối tượng có nguy cơ cần lưu ý:

• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe, trao đổi với bác sĩ khi có những biểu hiện bất thường để được tư vấn cụ thể.
• Quan tâm đến chế độ ăn uống, cung cấp thêm các chất tăng đề kháng như: Vitamin C, lysin, DHA,…trong khẩu phần ăn hàng ngày. Tránh việc lạm dùng chất kích thích thường xuyên và gây ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Thường xuyên rèn luyện sức khỏe bằng các bài tập gym, yoga, chạy bộ, đạp xe…
• Uống nước đầy đủ để tăng quá trình chuyển hóa và đào thải, tránh tích tụ những chất độc hại trong cơ thể.
• Thường xuyên vệ sinh nơi ở và nơi làm việc để tránh tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển. Đồng thời nên giữ ấm đường hô hấp khi có sự thay đổi thời tiết để tránh bị nhiễm khuẩn.

Viêm amidan hốc mủ là một dạng viêm tổ chức amidan mạn tính, khiến đối tượng mắc bệnh khó chịu và lâu dần làm suy nhược cơ thể. Tuy không phải thể trạng nặng nhưng nếu không có cách điều trị và chăm sóc hợp lý thì bệnh sẽ gây ra những biến chứng khó lường.

Xem thêm:

• Nước mũi đặc màu trắng đục cảnh báo bệnh nguy hiểm gì?
• Ung thư mũi: Tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị