Sài hồ

Sài hồ là loại thực vật có nguồn gốc từ Trung Quốc, di thực vào Việt Nam và trở thành dược liệu quen thuộc trong nhiều bài thuốc Đông y. Sử dụng thảo dược này có tác dụng sơ can, thoái nhiệt, chỉ thống và điều kinh. Ngoài ra, dược liệu sài hồ còn được ứng dụng trong y học hiện đại để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. 

Sài hồ là cây gì? Những thông tin cơ bản

Những thông tin cơ bản về sài hồ dưới đây sẽ giúp người dùng nắm được những thông tin cơ bản của loại dược liệu này:

• Tên dược liệu: Sài hồ

• Tên gọi khác: Bắc sài hồ, sà diệp sài hồ, thiết miêu sài hồ, trúc diệp sài hồ, ngạnh sài hồ…

• Tên gọi theo khoa học: Bupleurum chinense DC

• Thuộc họ: Umbelliferae (Tán)

Hiện nay có hai loại dược liệu là sài hồ bắc và sài hồ nam, tuy nhiên đây là hai loại dược liệu hoàn toàn khác nhau, không cùng họ và cũng có những công dụng không giống nhau.

Đặc điểm thực vật của dược liệu

Sài hồ có những đặc điểm thực vật nổi bật sau đây:

• Cây sài hồ thuộc giống cây bụi và có chiều cao trung bình khoảng 0.5 tới 3m.
• Dược liệu phân thành nhiều nhánh nhỏ, đâm ra từ gốc cây.
• Rễ cây màu vàng ngà, có mùi thơm và vị đắng.
• Thân câu trong, khi thân non có màu xanh đậm, ít lông mịn. Khi cây trưởng thành và già có màu xanh sẫm hoặc hơi tím tía, nhẵn và không có lông.
• Lá cây hình thìa, cuống ngắn, gân hiện rõ ở mặt dưới và chúng mọc so le nhau. Phiến lá khá dày, láng ở mặt lá trên và nhạt ở mặt dưới. Lá dược liệu có mùi thơm hắc.
• Hoa sài hồ mọc thành từng cụm, có màu vàng.

Sài hồ mọc ở đâu và phân bổ như thế nào?

Cây thuốc có nguồn gốc từ vùng đất Trung Quốc và Nhật Bản. Cho tới năm 1994, dược liệu di thực về Việt Nam và mọc hoang rải rác tại nhiều tỉnh thành phía Bắc.

Cho tới hiện nay, với công dụng của sài hồ, nhu cầu của người tiêu dùng cũng ngày càng tăng. Bởi vậy, đã có rất nhiều trung tâm, cơ sở dược liệu đã nuôi trồng và bào chế cây thuốc để đáp ứng nhu cầu sử dụng của  khách hàng.

Thu hái và bào chế dược liệu

Với sài hồ, người bệnh có thể sử dụng phần rễ và lá để làm thuốc. Theo kinh nghiệm, người dùng có thể thu hái dược liệu quanh năm. Sau khi thu hái, có thể bào chế dược liệu theo cách sau đây:

• Cắt bỏ những phần rễ con, rửa sạch với nước để loại bỏ hoàn toàn tạp chất và bụi bẩn.
• Phơi hoặc sấy khô sài hồ để sử dụng. Ngoài ra, người dùng có thể tẩm rượu hoặc sao cùng mật ong để dùng dần.

Sau khi bào chế dược liệu, người dùng cần phải bảo quản tại khu vực thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng mặt trời. Để đảm bảo được dược tính, người dùng nên cất trữ trong bao bì hoặc hộp đậy nắp kín.

Sài hồ có tác dụng gì với sức khỏe người dùng

Không hề ngẫu nhiên khi sài hồ là vị thuốc quen thuộc trong Đông y và được ứng dụng nhiều trong y học hiện đại. Tác dụng của dược liệu được được nhiều ghi chép của Đông y lưu lại và được kiểm chứng qua những nghiên cứu của khoa học hiện đại. Vậy, sài hồ có tác dụng gì và chữa bệnh gì?

Tác dụng trong Đông y

Theo y học cổ truyền, sài hồ có vị đắng, tính hàn. Tuy nhiên, một số tài liệu cũng ghi chép dược liệu này có tính bình. Cây thuốc được quy vào kinh Can, Đởm, Tâm và có tác dụng điều kinh, giải uất, thoái nhiệt, sơ can chỉ thống, thăng dương, phát biểu.

Dược liệu chủ trị những bệnh: Chứng khó tiêu, chứng ngoại cảm, sốt không đổ mồ hôi, kinh nguyệt không đều, hoa mắt, trẻ nhỏ bị lên sởi, đậu, sốt rét…

Tác dụng trong y học hiện đại

Theo các nghiên cứu của khoa học hiện đại, cây thuốc có chứa một ít tinh dầu, 0.5% hoạt chất saponin, chất rượu bupleurumola và phytosterola. Thêm vào đó, hoạt chất rutin có trong thân và lá dược liệu cũng có tác dụng rất tốt đối với sức khỏe người dùng.

Với những công dụng đó, sử dụng cây thuốc mang lại những hiệu quả như sau:

• Sử dụng cây thuốc có hiệu quả giải nhiệt, an thần, ức chế vi khuẩn lao, kháng nhiều một số loại virus như cúm, bại liệt.
• Có tác dụng trong việc hạ mỡ trong máu, bảo vệ lá gan và lợi mật.
• Kích thích và tăng khả năng tổng hợp protein, tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch cho cơ thể.
• Sử dụng cây thuốc có khả năng ức chế trực khuẩn lao, phẩy khuẩn thổ tả, vi trùng sốt rét, virus viêm gan, cầu khuẩn tan huyết…
• Ngoài ra, khi kết hợp dược liệu với cam thảo và nhân sâm có công dụng kích thích chức năng tuyến thượng thận ở những bệnh nhân đã sử dụng corticosteroid trong thời gian dài.

Cách chế biến những bài thuốc từ sài hồ bắc

Sự kết hợp của cây thuốc với các dược liệu khác có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Dưới đây là một số bài thuốc được đông y ghi chép lại, người bệnh có thể tham khảo để áp dụng khi cần thiết.

Điều trị chứng ngoại cảm

Nguyên liệu chuẩn bị: 12gr – 16gr cây thuốc, 8gr bán hạ, 8gr đẳng sâm, 8gr hoàng cầm, 4gr chích thảo, 4 quả đại táo và 3 lát sinh khương.

Cách thực hiện:

• Sơ chế sạch cây thuốc cùng các dược liệu đã chuẩn bị trước khi sử dụng.
• Sắc thuốc cùng khoảng 700ml nước, đun nhỏ lửa trong khoảng thời gian 30 phút rồi tắt bếp.
• Lọc lấy phần nước để uống và dùng ngay khi còn nóng sẽ dễ uống hơn.

Bài thuốc đòi hỏi người bệnh phải kiên trì áp dụng trong thời gian dài để thấy được hiệu quả điều trị chứng ngoại cảm.

Điều trị mạo cảm thường

Nguyên liệu chuẩn bị: Dược liệu sài hồ, 12gr cam thảo, 12gr trần bì, 12gr phòng phong, 12gr thược dược và gừng tươi.

Cách thực hiện:

• Sơ chế và làm sạch tất cả các dược liệu trên trước khi sắc thuốc.
• Đun cùng khoảng 500ml nước, đun nhỏ lửa cho tới khi thuốc chỉ còn khoảng 200ml thì tắt bếp.

Chia lượng thuốc trên thành 2 – 3 lần uống, chỉ sử dụng trong ngày và nên dùng thuốc khi còn ấm để dễ uống hơn. Người bệnh cần kiên trì và liên tục dùng thuốc để thấy được hiệu quả điều trị.

Hỗ trợ điều trị bệnh sốt rét

Nguyên liệu chuẩn bị: 12gr dược liệu, 8gr đẳng sâm, 8gr bán hạ, 8gr hoàng cầm, 4gr chích thảo, 4 quả táo đỏ, 12ge thảo quả, 12gr thường sơn và 3 lát sinh khương.

Cách thực hiện:

• Tổng hợp tất cả các vị thuốc rồi rửa sạch với nước.
• Đem nguyên liệu đã chuẩn bị sắc cùng khoảng 900ml nước. Đun sôi thuốc rồi để nhỏ lửa, tiếp tục đun cho tới khi chỉ còn khoảng 500ml thì tắt bếp.

Chia phần thuốc thành 3 lần uống, dùng khi còn ấm và sử dụng ngay trong ngày. Mỗi ngày chỉ dùng 1 thang thuốc và liên tục sử dụng cho tới khi bệnh tình thuyên giảm thì dừng lại.

Điều trị chứng can khí (suy nhược thần kinh, viêm loét dạ dày tá tràng, rối loạn kinh nguyệt)

Nguyên liệu chuẩn bị: 12gr sài hồ, 12gr đương quy, 12gr bạch thược, 12gr bạch linh, 4gr chích thảo.

Các bước thực hiện:

• Sơ chế dược liệu, để ráo nước rồi đem sắc cùng khoảng 800ml nước.
• Chờ nước sôi rồi cho nhỏ lửa, đun cho tới khi chỉ còn khoảng 500ml thì tắt bếp và sử dụng.

Với từng triệu chứng, người bệnh có thể gia tăng hoặc giảm liều lượng để phù hợp với thể trạng và bệnh lý. Áp dụng bài thuốc này cho tới khi các dấu hiệu chấm dứt thì dừng lại.

Sài hồ hỗ trợ điều trị viêm gan

Với những triệu chứng ban đầu của viêm gan, nếu người bệnh không có biện pháp điều trị sớm, bệnh lý sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Thay vì áp dụng phương pháp Tây y, người bệnh có thể áp dụng bài thuốc từ Đông y như sau.

Nguyên liệu chuẩn bị: 15gr cây thuốc, 15gr cam thảo.

Cách thực hiện: Người bệnh sử dụng bài thuốc này như sau

• Sắc cùng nước và sử dụng thuốc trong thời gian dài để thấy hiệu quả điều trị.
• Bào chế thuốc dưới dạng thuốc tiêm, mỗi ngày sử dụng 3 lần và mỗi lần là 10ml thuốc.

Bài thuốc hỗ trợ chữa viêm ruột cấp, buồn nôn, tiêu chảy, lỵ cấp

Nguyên liệu thực hiện: 15gr dược liệu và 15gr huyền hồ.

Cách thực hiện:

• Làm sạch và sơ chế sài hồ, huyền hồ rồi nghiền nát thành vụn.
• Hãm cùng nước nóng trong khoảng 15 phút để các dưỡng chất ngấm ra trà.

Sử dụng thuốc hàng ngày, có thể dùng thay trà và liên tục áp dụng cho tới khi những triệu chứng thuyên giảm.

Điều trị đau đầu, cơ thể bồn chồn, chữa mất ngủ

Nguyên liệu chuẩn bị: 15gr dược liệu, 15gr cúc hoa, 20gr quyết minh tử, 100gr gạo tẻ và đường phèn.

Cách thực hiện:

• Sắc sài hồ, cúc hoa và quyết minh tử, sau khi các  dưỡng chất đã ngấm đủ ra thuốc thì tắt bếp, lọc lấy phần nước.
• Nấu gạo tẻ cùng nước thuốc đã sắc. Sau khi gạo thành thành cháo thì cho thêm đường phèn vào cùng, khuấy đều tay.
• Tiếp tục đun trong khoảng 10 phút thì tắt bếp và sử dụng thuốc.

Hỗ trợ điều trị viêm gan mãn tính, gan mới xơ cứng

Nguyên liệu chuẩn bị: 40gr sài hồ, 40gr đương quy, 40gr sái thảo, 40gr xích thược, 40gr địa long, 40gr chỉ thực, 40gr ngũ linh chi, 140gr gan lợn, 70gr miết giáp, 30gr kê nội kim, 20gr thanh bì.

Cách thực hiện:

• Sơ chế sạch sẽ toàn bộ các dược liệu, để ráo nước rồi thành thành bột mịn, trộn thành một hỗn hợp đồng nhất.
• Cho mật ong tươi vào hỗn hợp, vo tròn thành từng viên nhỏ để tiện sử dụng.

Mỗi lần dùng, chỉ dùng khoảng 12gr thuốc, pha cùng nước ấm. Mỗi ngày áp dụng khoảng 2 – 3 lần và liên tục sử dụng trong thời gian dài để thấy được hiệu quả điều trị.

Điều trị chứng bệnh phụ khoa

Nguyên liệu chuẩn bị: Cây thuốc, trần bì, bạch truật, hương phụ, sinh địa, thược dược, hoàng cầm, cam thảo và đương quy.

Cách thực hiện:

• Đun tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị cùng 500ml nước.
• Đun nhỏ lửa cho tới khi thuốc cô lại chỉ còn khoảng 200ml thì tắt bếp.

Chia phần thuốc thành 2 lần uống và chỉ sử dụng ngay trong ngày. Mỗi ngày dùng một thang thuốc và kiên trì điều trị trong thời gian dài để thấy được hiệu quả của bài thuốc.

Những lưu ý khi áp dụng bài thuốc từ dược liệu

Sài hồ là dược liệu có lợi cho sức khỏe người dùng, tuy nhiên, khi sử dụng, người bệnh cũng phải lưu ý những vấn đề cơ bản sau đây để quá trình điều trị đạt được hiệu quả tốt nhất:

• Những đối tượng bị mẫn cảm hoặc dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong dược liệu tuyệt đối không được sử dụng bất kỳ bài thuốc nào từ thảo dược này.
• Trước khi áp dụng các bài thuốc, người bệnh phải có sự chỉ định của những người có chuyên môn. Bệnh nhân phải làm theo đúng chỉ dẫn, không dùng quá nhiều thuốc hoặc quá ít thuốc, có thể ảnh hưởng tới quá trình điều trị bệnh.
• Người bị xơ giãn tĩnh mạch thực quản và phụ nữ đang mang thai cần phải thận trọng khi sử dụng các bài thuốc từ dược liệu này.
• Người bệnh có thể kết hợp dược liệu này cùng với bạch thược để gia tăng tác dụng của bài thuốc.
• Người dùng không được phép tự ý kết hợp cây thuốc cùng các vị thuốc Đông y khác hoặc các loại thuốc Tây y. Điều này có thể gây phản ứng và tác động không tốt với cơ thể người dùng.

Tìm hiểu dược liệu giá bao nhiêu? Mua sài hồ ở đâu

Không có gì ngạc nhiên khi ngày càng có nhiều người bệnh tìm hiểu và áp dụng những bài thuốc từ sài hồ. Cũng bởi nhu cầu sử dụng ngày càng cao của người bệnh, hiện nay trên thị trường có rất nhiều cơ sở, trung tâm dược liệu cung cấp sản phẩm này với giá giao động khoảng 700.000 VNĐ – 800.000 VNĐ/ kg.

Tuy nhiên, cũng bởi sự đa dạng đó mà người dùng rất khó để lựa chọn một cơ sở uy tín, chất lượng để mua sản phẩm. Nếu người bệnh còn băn khoăn về địa chỉ mua sài hồ thì Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng Dược liệu Vietfarm là địa điểm tin tưởng cho quý khách hàng.

Đây là trung tâm chuyên nghiên cứu, nuôi trồng, phân phối các dược liệu nói chung và sài hồ nói riêng. Quy trình sản xuất tất cả sản phẩm đều được thực hiện trong môi trường khép kín và đảm bảo chất lượng tuyệt đối khi tới tay người dùng. Hiện nay, trung tâm Vietfarm cung cấp sài hồ với giá 385.000 VNĐ/ 0.5kg. Đặc biệt, khi mua 1kg sản phẩm, người bệnh sẽ được miễn phí vận chuyển trên toàn quốc.

Trên đây là những thông tin cơ bản về sài hồ – vị thuốc quen thuộc trong nhiều bài thuốc Đông y. Để việc điều trị đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh phải nắm bắt và có những kiến thức về công dụng, cách dùng và những lưu ý.