Cây đơn lá đỏ

Cây đơn lá đỏ – một loại cây cảnh đẹp mắt, nổi bật với những chiếc lá mang sắc màu đỏ. Thế nhưng, không nhiều người biết rằng, trong dân gian đây cũng là một cây thuốc có nhiều công dụng tuyệt vời. Đặc biệt, cây thuốc này chữa bệnh da liễu, xương khớp, tiêu chảy, đại tiện ra máu,… đem lại hiệu quả rất tốt. Vậy cây đơn lá đỏ là cây gì, có tác dụng và dùng như thế nào cho đúng? 

Khám phá cây đơn lá đỏ

Có một điều thú vị là, đơn lá đỏ chỉ là một trong rất nhiều tên gọi của loài cây mang vẻ đẹp nổi bật với những chiếc lá màu đỏ -xanh lạ mắt này. Các địa phương khác nhau lại có cách gọi khác nhau cho cây thuốc.

• Tên cây thuốc: Cây đơn lá đỏ
• Các tên gọi khác: Cây đơn mặt trời, lá đơn đỏ, đơn đỏ mặt trời, hoa đơn mặt trời, đơn tướng quân, đơn tía, cây lá liễu, liễu hai da, liễu đỏ, cây mặt quỷ, hồng bối quế hoa
• Danh pháp khoa học: Excoecaria Cochinchinensis Lour
• Thuộc họ: Đại kích – có tên là Euphorbiaceae

Thế nhưng, trong dân gian phổ biến nhất vẫn là tên gọi cây đơn mặt trời, đơn lá đỏ và đơn tướng quân.

Cây đơn mặt trời là gì? Đặc điểm thực vật của cây thuốc

Cây đơn lá đỏ thuộc nhóm thực vật nhỏ, có nhiều đặc điểm rất đặc trưng và dễ nhận biết. Đặc biệt, với những chiếc lá có một không hai này sẽ giúp bạn khó lòng nhầm lẫn với bất cứ loại cây nào khác.

Cây đơn mặt trời có những đặc điểm thực vật như sau:

• Cây bụi, cao chỉ khoảng 80 – 100cm, nhưng có nhiều cây đạt tới 150cm. Thân chính mảnh và nhỏ, có màu xanh lục hoặc màu tía, các cành cây nhỏ hơn vươn dài ra xung quanh.
• Lá cây đơn đỏ mọc đối xứng với nhau, cuống lá dài 0.5 – 1cm, cây nhỏ nhưng mọc rất nhiều lá. Phiến lá hình bầu dục, thuôn dài và nhọn dần về phía đầu, mép lá có răng cưa, dài 6 – 14cm, rộng 2 – 4cm. Mặt trên lá màu xanh lục sẫm và bóng, mặt dưới lại có màu đỏ tía rất đẹp, làm nên vẻ đẹp độc đáo của cây.
• Hoa nở từ tháng 4 đến tháng 6, mọc ra từ nách lá hoặc ngọn cây, kết lại thành chùm màu trắng hoặc vàng nhạt, hoa đực dài khoảng 2cm, hoa cái ngắn hơn.
• Cây kết quả thành chùm vào mùa thu, quả nang có 3 mảnh, đường kính 1cm, bên trong có hạt hình cầu màu nâu nhạt. Quả non có màu xanh và chuyển dần sang màu đỏ khi chín.

Cây đơn lá đỏ mọc ở đâu? Cách trồng cây đơn lá đỏ đơn giản

Cây đơn mặt trời là thực vật có nguồn gốc từ Trung Quốc và các nước Đông Nam Á. Tại nước ta, đơn mặt trời có dáng đẹp, màu sắc bắt mắt nên được trồng ở nhiều địa phương với mục đích làm cảnh. Hầu hết mọi địa phương tại Việt Nam đều có sự xuất hiện của loại cây này.

Tuy nhiên không có nhiều nơi trồng cây với mục đích thu hoạch làm thuốc chữa bệnh với quy mô lớn mà chủ yếu trồng tự phát trong vườn nhà là chính.

Cách trồng cây đơn lá đỏ tương đối đơn giản, chỉ cần trồng bằng hạt tách ra từ quả chín vào vụ đông xuân. Hơn nữa, loại cây này thích nghi được đa dạng điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng khác nhau nên rất dễ sống, xanh tốt quanh năm và không tốn nhiều công sức chăm sóc.

Thu hoạch làm thuốc và bào chế dược liệu

Lá cây đơn mặt trời là bộ phận được thu hoạch để làm dược liệu chữa bệnh. Mặc dù cây sinh trưởng, cho lá tươi tốt quanh năm nhưng theo kinh nghiệm dân gian thì tốt nhất nên thu hoạch vào tháng 5 âm lịch (tuỳ điều kiện có thể thu hoạch từ tháng 4 – 6).

Đây là thời điểm vào mùa hè của nước ta, trời nắng to, cây phát triển tốt nhất, lá cây to và dày, nhiều nhựa và có chứa hàm lượng dược tính cao nhất.

Cách bào chế dược liệu rất đơn giản:

• Thu hoạch lá to, phiến lá dày không bị sâu.
• Rửa sạch sẽ lá thuốc, để cho ráo nước sau đó thái nhỏ.
• Đem lá cây phơi khô, dùng lò sấy khô hoặc sao vàng sau đó bảo quản dùng dần.

Dược liệu cần được bảo quản trong túi kín, sạch sẽ, để nơi khô ráo, tránh mối mọt, ẩm mốc.

Dược liệu cây đơn lá đỏ có tác dụng gì?

Với nhiều người, đơn mặt trời là một cây cảnh, không nhiều người chú ý đến công dụng chữa bệnh tuyệt vời của nó. Thế nhưng từ xa xưa, ông cha ta đã sử dụng lá cây trong nhiều bài thuốc chữa bệnh, đem lại hiệu quả tích cực và được tin dùng rộng rãi.

Theo ghi chép của Đông y

Đơn lá đỏ có vị đắng hơi ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khu phong, trừ thấp, chỉ thống, giảm đau, lợi tiểu.

Nhờ đó, cây được sử dụng nhiều trong các bài thuốc chữa bệnh về da (mụn nhọt, mẩn ngứa, zona thần kinh, dị ứng, mề đay), hạ sốt, chữa lỵ, tiểu tiện và đại tiện ra máu, tiêu chảy, chữa phong thấp,…

Theo y học hiện đại

Các nghiên cứu khoa học cho thấy, trong lá cây đơn đỏ có chứa thành phần flavonoid, saponin, tanin, anthranoid, coumarin, đường khử cùng một số hợp chất khác có lợi cho cơ thể.

• Tanin: Khử các gốc tự do, chống oxy hóa hiệu quả, phòng ngừa các bệnh tim mạch và bệnh ung thư.
• Coumarin: Chống co thắt, chống đông máu, kháng khuẩn, chống viêm dùng nhiều trong các loại thuốc chữa bệnh ngoài da.
• Saponin: Bổ trợ cho hệ thần kinh, cải thiện trí nhớ, giảm đau, tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, ổn định đường huyết, ngăn chặn lão hoá.
• Flavonoid: Chống oxy hóa, kháng khuẩn hiệu quả.

Tác dụng của cây đơn lá đỏ và những bài thuốc chữa bệnh hiệu quả nhất

Nhờ chứa nhiều thành phần hoạt chất tốt mà cây đơn mặt trời được dùng để chữa bệnh từ lâu đời. Dưới đây là những bài thuốc từ lá cây thuốc mà bạn đọc có thể tham khảo.

Cách dùng cây đơn lá đỏ trị mề đay tại nhà

Trong dân gian có rất nhiều cách chữa mề đay từ cây lá thảo dược, trong đó đơn mặt trời là lá thuốc được sử dụng nhiều nhất và đem lại hiệu quả rất tốt chỉ sau thời gian ngắn sử dụng.

• Bài thuốc uống: Sắc nước thuốc gồm 16g lá đơn đỏ, 8g mỗi loại vỏ núc nác, ké đầu ngựa, kim ngân với 1 lít nước đến khi còn 2 – 3 chén thì uống trong ngày.
• Bài thuốc tắm: Đun sôi 2 lít nước với 100g lá cây đơn lá đỏ đã phơi khô và 100g tầm phong trong 10 phút. Sau đó dùng để pha nước lá để tắm.

Để chữa mề đay nhanh và hiệu quả, bạn có thể kết hợp đồng thời cả 2 bài thuốc trên, dùng hàng ngày cho đến khi khỏi hoàn toàn.

Lá đơn đỏ chữa viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa hay chàm, eczema là bệnh rất khó chữa với các triệu chứng khô da, nứt nẻ, da sần sùi, bong tróc, đặc biệt là rất ngứa. Dùng cây đơn đỏ mặt trời là một giải pháp chữa bệnh từ thiên nhiên rất tốt.

• Thuốc đắp: Dùng 5 lá đơn đỏ, rửa sạch để ráo nước, giã nát lá cây và thêm ½ thìa cafe muối hạt. Tách riêng phần bã và nước cốt, phần bã đắp và chà xát nhẹ nhàng lên vùng da tổn thương còn phần nước cốt chia 2 lần uống trong ngày.
• Thuốc uống: Sắc 500ml với 8g lá đơn đỏ đến khi còn 1 chén nước thuốc, chia 2 phần uống trong ngày.

Người bị viêm da cơ địa nên dùng kết hợp cả 2 bài thuốc uống và thuốc đắp trong ít nhất 5 ngày để có hiệu quả tốt nhất.

Chữa bệnh zona thần kinh bằng cây đơn đỏ

Khi bị zona thần kinh, xuất hiện các mụn nước phồng rộp trên da, dân gian thường dùng lá cây đơn để uống.

Bạn có thể sử dụng bài thuốc dưới đây:

• Hái 40g lá cây đơn mặt trời tươi, rửa sạch sau đó đem sao vàng hạ thổ cho đến khi khô hoặc có thể sử dụng 25g dược liệu khô được bào chế sẵn.
• Dùng 500ml nước để sắc với lá thuốc đến khi sôi khoảng 10 phút thì tắt bếp.
• Chia nước thuốc thành 2 phần và uống vào 2 buổi sáng tối.

Sử dụng thang thuốc liên tục trong nhiều ngày cho đến khi các mụn nước zona biến mất thì ngưng sử dụng.

Bài thuốc chữa mẩn ngứa, nổi mụn nhọt ngoài da

Có nhiều nguyên nhân khiến da bị mẩn ngứa và nổi mụn nhọt, có thể do dị ứng, do tiếp xúc với dị nguyên từ môi trường, nóng trong, chức năng gan suy giảm,…

Nếu bạn thường xuyên gặp tình trạng này có thể dùng cây đơn tía để thanh lọc cơ thể, giải độc, làm dịu da, hết mẩn ngứa, tiêu mụn nhọt rất tốt.

• Thuốc uống: 20g lá đơn tía tươi thêm một nắm lá thài lài tía, đậu ván tía, bầu đất sắc thành nước uống nhiều lần trong ngày. (công thức sắc 3 phần nước lấy 1 phần thuốc).
• Thuốc chữa ngoài da: Sao vàng một nắm lá cây đơn mặt trời cho nóng, cho vào khăn vải mềm và quấn vào vùng da bị tổn thương cho đến khi nguội.

Hàng ngày uống một thang nước thuốc và đắp thuốc lá nhiều lần sẽ giảm ngứa, hết mụn nhọt nhanh chóng, kiên trì sử dụng dài lâu để có hiệu quả tốt nhất.

Dùng lá cây đơn mặt trời tắm cho trẻ

Trẻ nhỏ là đối tượng thường xuyên bị các bệnh về da liễu như rôm sảy, mề đay, mẩn ngứa, dị ứng da,…

Tuy nhiên, với trẻ còn quá nhỏ thì nên hạn chế cho con uống nước thuốc nếu không có sự đồng ý của người có chuyên môn. Thay vào đó, mẹ nên dùng nước lá tắm cho con kết hợp với đắp thuốc lá ngoài da để giảm ngứa, khử khuẩn, chống viêm.

Một trong những cách tắm nước lá trị bệnh ngoài da cho trẻ nhỏ được các mẹ tin tưởng nhất là dùng cây đơn lá đỏ theo cách sau:

• Đun nước tắm từ 100g lá đơn đỏ và 100g tầm phong, chờ cho nguội bớt rồi dùng khăn mềm thấm nước thuốc để lau lên da của bé. Nếu bé lớn hơn có thể dùng thay nước tắm hàng ngày.
• Dùng một vài lá đơn đỏ và lá khế, rửa sạch rồi vò nát, xay nhuyễn. Đắp trực tiếp hỗn hợp gồm cả nước và bã lên da của bé, lưu lại khoảng 15 phút thì rửa lại sạch bằng nước ấm.

Trị bệnh tiêu chảy nhiều ngày không khỏi

Tiêu chảy là bệnh đường ruột, nếu kéo dài nhiều ngày không khỏi sẽ dẫn đến mất nước, suy kiệt cơ thể, mệt mỏi. Để dứt điểm triệu chứng tiêu chảy, đau quặn bụng, mất nước bạn có thể uống bài thuốc sau:

• Chuẩn bị 50g lá đơn tướng quân tươi hoặc 15g lá khô, 4g gừng tươi (một miếng nhỏ).
• Gừng tươi nướng cho thơm, nếu dùng lá thuốc tươi thì đem sao vàng trước khi dùng.
• Dùng 600ml nước sắc cùng 2 vị thuốc ở lửa nhỏ cho đến khi còn lại khoảng 200ml thì tắt bếp.

Chia nước thuốc thành 3 phần và uống vào 3 buổi sáng, trưa, tối trong ngày. Bài thuốc này cũng có tác dụng với trường hợp bị viêm đại tràng thường xuyên đi ngoài ra phân lỏng.

Bài thuốc chữa lỵ, đại tiện ra máu ở trẻ em

Trong dân gian, Đông y sử dụng cây đơn lá đỏ này khi trẻ nhỏ bị lỵ, đi ngoài ra máu, phân lỏng, nhầy. Tuỳ điều kiện mà bạn có thể chọn một trong 3 bài thuốc sau:

• Cách 1: Hái một nắm lá cây thuốc khoảng 20g, rửa sạch và sắc cùng 400ml nước, thu lấy nước thuốc cho trẻ uống hàng ngày.
• Cách 2: Dùng đơn lá đỏ, ké đầu ngựa, liên kiều, kim ngân đằng mỗi loại 8 – 12g đem sắc thành nước thuốc và uống.
• Cách 3: Nướng 2 lát gừng cho thơm, sau đó sắc thuốc cùng với 8g lá đơn mặt trời khô thành thuốc, chia 3 phần uống hết mỗi ngày.

Bí quyết chữa mất ngủ bằng cây đơn lá đỏ

Trong Đông y, cây thuốc này cũng có tác dụng chữa bệnh mất ngủ thường niên, giúp người dùng ngủ sâu giấc, an thần.

• Sao vàng 20g lá đơn đỏ tươi cho đến khi toả ra mùi thơm, dược liệu chuyển sang màu vàng nâu.
• Đổ 1 lít nước vào sắc trên lửa nhỏ, đun kỹ cho đến khi chỉ còn lại 0.5 lít.

Hàng ngày, người bệnh uống nhiều lần cho đến khi hết nước thuốc.

Phụ nữ dùng cây đơn mặt trời để chữa đầu vú sưng đỏ

Cây đơn tướng quân có tác dụng giảm đau, tiêu viêm, kháng viêm rất tốt. Phụ nữ bị đau nhức, sưng đỏ ở đầu ngực có thể dùng cây lá, vừa điều trị triệu chứng vừa làm giảm nguy cơ bị viêm nhiễm.

• Hái 15 – 20g lá cây còn tươi để sắc thuốc theo nguyên tắc, đổ 3 phần nước chỉ lấy 1 phần nước thuốc.
• Chia nước thuốc cuối cùng thành 3 phần và uống 3 lần trong ngày.
• Kết hợp với bài thuốc uống, có thể dùng một nắm lá sao vàng cho nóng, bọc vào vải sạch và áp vào bầu ngực.

Bài thuốc này có hiệu quả sau khoảng vài ngày sử dụng liên tục.

Công dụng của cây đơn lá đỏ với bệnh thấp khớp

Lá cây đơn đỏ mặt trời có tác dụng giảm đau, kháng viêm, giảm viêm, trị bệnh thấp khớp hiệu quả, được sử dụng nhiều trong Đông y.

• Thang thuốc cần có: 12g lá đơn đỏ, 16g ké đầu ngựa, 16g rễ cây gối hạc, 12g kinh giới, 16g cỏ vòi voi, 16g tỳ giải, 12g lá bạc thau, 16g thổ phục linh, 10g kim ngân, 8g lá thông.
• Lá bạc thau sao vàng, còn tất cả vị thuốc khác dùng tươi. Dùng 1 lít nước sắc với các vị thuốc, đun lửa nhỏ cô cạn còn 300ml.

Mỗi lần uống 100ml, một ngày uống 3 lần trước bữa ăn 30 phút.

Dùng cây đơn mặt trời có tác dụng phụ không? Những điều cần lưu ý

Các tài liệu Đông y về cây đơn lá đỏ đều ghi chép đây là thảo dược hoàn toàn lành tính, an toàn khi sử dụng kể cả dùng để uống hay dùng ngoài da.

Tuy nhiên, không nên sử dụng tuỳ tiện cây thuốc, trước khi dùng bạn cần lưu ý những điều sau:

• Đối tượng không nên sử dụng: Người bị bệnh máu khó đông, người đang bị chảy máu chưa cầm được. Phụ nữ đang mang thai nên hỏi ý kiến người có chuyên môn và bác sĩ trước khi dùng, đặc biệt là các bài thuốc uống.
• Tác dụng phụ có thể gặp: Cây thuốc an toàn lành tính với số đông, tuy nhiên một số trường hợp có cơ địa dị ứng hay mẫn cảm với thành phần có trong cây đơn đỏ có thể bị dị ứng, hoa mắt, buồn nôn, người nôn nao,… Khi đó nên dừng sử dụng ngay.
• Tác dụng của bài thuốc đắp, tắm rửa ngoài da chỉ dùng cho trường hợp mới phát bệnh, da không bị nhiễm trùng hay có dấu hiệu bội nhiễm. Tuyệt đối không đắp thuốc khi da bị tổn thương lan rộng, có dấu hiệu nhiễm trùng.
• Trong tự nhiên có tới 29 loại cây có tên đơn, mỗi địa phương lại có nhiều tên gọi khác nhau, nên cần hết sức cẩn trọng khi thu hái và sử dụng thuốc. Đặc biệt, nên tránh nhầm lẫn giữa đơn mặt trời với các loại cây có đặc điểm thực vật tương tự như cây lá khôi, khôi tía, khôi nhung, cây đơn hoa đỏ thuộc họ Cà phê,…
• Các bài thuốc được lưu truyền trong dân gian, hiệu quả còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh, cơ địa, sự tương thích với thuốc và chế độ sinh hoạt, chăm sóc của mỗi người.

Nên mua cây đơn lá đỏ ở đâu thì tốt nhất? Giá bán dược liệu hiện nay

Cây đơn mặt trời là một cây cảnh rất phổ biến ở nhiều địa phương tại nước ta. Thế nhưng, phần lớn mọi người thường trồng với quy mô nhỏ để làm cảnh tại vườn nhà, cơ quan, cửa hàng,…

Hơn nữa, không phải ai cũng có kiến thức chuyên sâu về cây thuốc, rất dễ nhầm lẫn với các loại cây cỏ thực vật khác. Điều này vừa không đảm bảo hiệu quả cho bài thuốc vừa tiềm ẩn nguy cơ không an toàn cho sức khỏe.

Do đó, khi sử dụng làm thuốc chữa bệnh, mọi người ưa chuộng mua dược liệu đã được bào chế sẵn để tiện lợi và sẵn dùng hơn.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng khẳng định rằng, lá thuốc sau khi bào chế sấy khô vẫn đảm bảo được thành phần dược tính trong nó, hơn nữa còn dễ bảo quản và dùng được trong thời gian dài hơn.

Là một vị thuốc Đông y quen thuộc, dược liệu này được bán rộng rãi tại các nhà thuốc Đông y hoặc đại lý phân phối dược liệu trên toàn quốc. Giá bán dược liệu hiện nay dao động từ 220.000 – 250.000 VNĐ/kg.

Tuy nhiên, chúng tôi cảnh báo bạn rằng, cần mua dược liệu ở địa chỉ uy tín chất lượng để đảm bảo. Thực tế hiện nay có rất nhiều cơ sở chạy theo lợi nhuận mà phân phối dược liệu kém chất lượng hoặc bào chế không đạt chuẩn, dùng không tốt cho sức khỏe.

Vậy nên mua dược liệu ở đâu để chất lượng nhất?

Trung tâm nghiên cứu và nuôi trồng Vietfarm là đơn vị phân phối dược liệu uy tín bậc nhất hiện nay. Lợi thế cạnh tranh của Vietfarm so với các đơn vị khác là mô hình khép kín từ khâu nuôi trồng, thu hoạch và bào chế dược liệu.

Không giống các đơn vị khác, cây đơn lá đỏ nói riêng và các dược liệu khác nói chung đều được nghiên cứu, nuôi trồng trực tiếp tại vùng dược liệu sạch đạt chuẩn về khí hậu, thổ nhưỡng, môi trường của Vietfarm. Chuỗi vùng nguyên liệu trải dài khắp cả nước nhằm cung ứng tối đa môi trường cho đa dạng các loại dược liệu.

Với cây đơn lá đỏ, Vietfarm nuôi trồng trực tiếp tại vùng dược liệu Hưng Yên, thu hoạch và bào chế theo mô hình khép kín đạt chuẩn GACP – WHO. Cây thuốc được bào chế bằng công nghệ sấy khô tiệt trùng đảm bảo giữ trọn nguyên được dược tính và thành phần hoá học, đóng gói vào túi khử trùng loại 1kg và 0.5kg tiện lợi.

Tất cả sản phẩm tại Vietfarm được cam kết chất lượng và đảm bảo an toàn vệ sinh, đầy đủ giấy tờ, kiểm định của Bộ Y Tế.

Hiện nay, dược liệu đang được niêm yết mức giá 110.000 VNĐ/ 0.5kg sấy khô, cạnh tranh với giá cả thị trường và tương xứng với chất lượng nhất phẩm.

Khách hàng có nhu cầu mua dược liệu có thể đặt qua website hoặc đến các cửa hàng đại lý của Vietfarm để mua hàng trực tiếp.

Không chỉ là cây cảnh đẹp mắt mà cây đơn lá đỏ hay cây đơn mặt trời còn là vị thuốc Y học cổ truyền với nhiều công dụng đáng kinh ngạc. Trên đây là những thông tin về cây thuốc cũng như những bài thuốc chữa bệnh hiệu quả được sử dụng bao đời này.