Cây ké đầu ngựa

Ké đầu ngựa là vị thuốc quan trọng được sử dụng trong một số bài thuốc đông y. Loài cây này mang đến nhiều công dụng có kể đến như: chữa bệnh ngoài da, giảm đau, tiêu độc, chống viêm… Tuy nhiên có nhiều người vẫn còn nghi ngờ về công dụng của nó. Do đó, để giúp mọi người hiểu rõ hơn về dược liệu này, dưới đây sẽ là những thông tin hữu ích, mời bạn đọc cùng tham khảo.

Đặc điểm của ké đầu ngựa

Những thông tin về tên gọi, phân bố, đặc điểm nhận dạng dưới đây sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức nổi bật về loài cây này.

1. Những tên gọi khác

Ké đầu ngựa có tên gọi khoa học theo danh pháp Quốc tế là Xanthium strumarium L thuộc họ Asteraceae. Ở một số nước trên thế giới còn gọi với cái tên như Rough cocklebur, sheepbur, common cocklebur…

Tại Việt Nam, loài cây này còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau tùy theo thói quen của từng vùng miền như cây ké, cây thượng nhĩ, cây thương nhĩ…

2. Đặc điểm

Ké đầu ngựa là loài cây thấp bé, có chiều cao tối đa khoảng 2 mét, có rất ít cành. Thân của cây rất cứng, có hình trụ và nhiều khía. Thân có màu nâu với nhiều lông cứng mọc xung quanh. 

Lá có hình tam giác hoặc trái tim mọc so le nhau. Khi lấy tay sờ vào lá, thấy có cảm giác thô ráp do có một lớp lông cứng, nhỏ, màu trắng bao phủ. Ở viền lá không mịn mà có nhiều răng cưa với kích thước khác nhau.

Hoa của cây có màu tím mọc ở kẽ lá hay trên đầu cành. Quả có màu xanh, hình elip xung quanh có rất nhiều gai, hai đầu có sừng cứng. Nếu nhìn xa trông rất giống con sâu róm.

3. Phân bố của cây 

Ké đầu ngựa là loài cây ưa ẩm nhưng cũng ưa sáng. Chúng thường mọc hoang ở các bãi đất trống, ven đường đi hay những nơi có ánh sáng mạnh. 

Trên thế giới có nhiều quốc gia sử dụng loài cây này để làm thuốc chữa bệnh như Campuchia, Lào, Việt Nam, các nước châu Âu, châu Mỹ…

Tại Việt Nam, ké chủ yếu mọc ở miền trung trở vào nam như Thừa Thiên Huế, Long An, Tây Ninh, An Giang, Đồng Tháp…

Dược tính và công dụng của ké đầu ngựa

Theo y học cổ truyền, ké đầu ngựa có tính ôn, vị ngọt nhưng lại có độc tính ở mức độ nhẹ, do đó có tác dụng trực tiếp vào phế kinh. Nhờ vậy, mang đến hiệu quả trong việc điều trị đau nhức xương khớp, phong hàn, mờ mắt, tê dại chân tay… 

Thành phần dược tính được phân tích từ loài cây này có thể kể đến như: iod, xanthumin, xanthone… (sesquiterpen), vitamin C, glucose, acid hữu cơ,… Từ những thành phần này nên cây mang đến những lợi ích cho sức khỏe con người như:

• Do có hàm lượng iod cao nên loài cây này từ lâu đã được sử dụng trong việc phòng chống và điều trị bệnh bướu cổ.
• Hàm lượng dầu cao với khả năng kháng khuẩn, kháng viêm hiệu quả nên được sử dụng làm thuốc bôi ngoài da trong một số trường hợp như: vết sâu bọ cắn, eczema, hắc lào, ghẻ lở, viêm da…
• Các thành phần có trong lá của cây có tác dụng lợi tiểu, cải thiện các vấn đề về viêm đường tiết niệu, giang mai. Đồng thời, các bệnh lý về ung thư, mụn nhọt, nhiễm trùng ngoài da… cũng được cải thiện rõ rệt.

Lưu ý: phần hạt của quả có thành phần choline, hydroquinone có độc tính nhưng với liều rất thấp. Vì thế không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe con người nhưng lại gây độc cho nhiều loài động vật có trọng lượng thấp.

Cách dùng cây ké đầu ngựa thế nào cho hiệu quả

Các bạn có thể tham khảo một số cách sử dụng ké đầu ngựa để hỗ trợ hay điều trị bệnh như sau:

Bài thuốc cải thiện chuột rút, phong tê thấp

Với những người bị phong tê thấp, chuột rút có thể sử dụng bài thuốc từ ké đầu ngựa như sau: 

• Các bạn lấy 12 gram quả ké rửa sạch, rồi giã nát. 
• Cho quả ké vào nồi sắc thuốc cùng khoảng 300ml nước. Đun cho sôi thì hạ nhỏ lửa, đun thêm khoảng 10 phút thì tắt bếp.
• Sử dụng nước này để uống hàng ngày.

Bài thuốc chữa viêm khớp

Nguyên liệu cần chuẩn bị để chữa viêm khớp của bài thuốc này bao gồm:

• Ké đầu ngựa: 20 gram
• Ngưu tất: 10 gram
• Lá lốt: 20 gram
• Vòi voi: 40 gram

Cách thực hiện: Các bạn đem tất cả các nguyên liệu trên làm sạch, đợi cho khô hẳn rồi tán nhỏ thành bột. Sau đó, cho vào ấm rồi hãm như hãm chè. Đợi khoảng 15 phút là có thể lấy ra sử dụng.

Bài thuốc chữa các bệnh về da

Nguyên liệu đầy đủ cho 1 thang thuốc như sau:

• Ké đầu ngựa: 12 gram
• Tỳ giải: 12 gram
• Cành dâu: 12 gram
• Thổ phục linh: 12 gram
• Cà gai leo: 12 gram
• Lá lốt: 10 gram
• Hy thiêm: 16 gram
• Ngưu tất: 16 gram

Cách thực hiện: Các bạn chỉ cần đem làm sạch các nguyên liệu đã chuẩn bị. Sau đó cho vào ấm, thêm 1 lít nước vào rồi sắc sôi khoảng 15 phút là có thể lấy ra sử dụng.

Lưu ý: Nếu sử dụng đơn lẻ dược liệu ké đầu ngựa thì hiệu quả chậm hơn và thời gian sử dụng lâu hơn. Vì thế khi kết hợp các vị dược liệu trên với nhau sẽ mang lại hiệu quả nhanh chóng. 

Bài thuốc chữa bướu cổ

Những người mắc bệnh bướu cổ nhẹ, mới bị bướu cổ có thể sử dụng bài thuốc từ ké đầu ngựa để điều trị. 

Cách thực hiện đơn giản như sau: Mỗi ngày các bạn lấy khoảng 4 – 5 gram ké đầu ngựa rửa sạch, đem tán bột. Sau đó, đun lấy nước uống hàng ngày. Chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng, các bạn sẽ thấy hiệu quả vô cùng rõ rệt.

Bài thuốc chữa mụn nhọt, lở ngứa ngoài da

Ké đầu ngựa 10 gram, kim ngân 20 gram. Hai nguyên liệu này kết hợp với nhau sẽ mang đến bài thuốc điều trị mụn nhọt, lở ngứa ngoài da hiệu quả cao.

Cách làm: Đem hai nguyên liệu rửa sạch, sau đó các bạn có thể tán nhỏ hoặc giã nát rồi hãm với nửa lít nước sôi uống trong ngày. 

Lưu ý khi sử dụng ké đầu ngựa

Một số lưu ý các bạn cần biết khi sử dụng ké đầu ngựa để chữa bệnh nhằm mang đến hiệu quả cao và đảm bảo an toàn như sau:

• Trước khi sử dụng dược liệu này, các bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hay chuyên gia trong lĩnh vực đông y.
• Nếu đang sử dụng thuốc tây hay bất kỳ loại thuốc nào khác cần phải tìm hiểu kỹ xem nó có tương tác với nhau hay không rồi mới nên sử dụng.
• Nếu trong quá trình dùng dược liệu mà thấy có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, các bạn không nên dùng tiếp mà nên báo với bác sĩ để có hướng điều chỉnh kịp thời.
• Tuy chưa có nghiên cứu nào chứng minh về tác động của dược liệu này với phụ nữ mang thai hay cho con bú. Tuy nhiên, những đối tượng này không nên sử dụng để đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
• Người bệnh nên dùng dược liệu này với liều lượng khuyến cáo mà không được sử dụng quá liều nếu không sẽ gây phản tác dụng. Thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của chính bản thân mình.

Trên đây là những công dụng của ké đầu ngựa đối với sức khỏe con người. Tuy nó có một ít hoạt chất gây độc nhưng với liều lượng rất thấp nên mọi người hoàn toàn có thể yên tâm sử dụng đúng cách, đúng liều lượng để cải thiện sức khỏe.