Bệnh Viêm Đại Tràng Là Gì? Nguyên Nhân Và Cách Chữa An Toàn

Bệnh viêm đại tràng là một trong những căn bệnh phổ biến ở nước ta, theo thống kê có khoảng 20% dân số Việt Nam gặp phải tình trạng này. Nhiều người hiện nay vẫn chưa có cái nhìn chính xác về bệnh và không biết cách chữa trị sao cho đúng khiến bệnh ngày một nặng hơn. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh đang khiến nhiều người lo lắng trong bài viết sau đây.

Bệnh viêm đại tràng là gì, có mấy loại?

Viêm đại tràng tên tiếng Anh là Ulcerative Colitis, chỉ tình trạng viêm nhiễm ở cơ quan đại tràng. Đại tràng chính là ruột già và nằm ở gần cuối trong hệ tiêu hóa. Với nhiều chức năng quan trọng như tổng hợp protein, chức năng bài tiết, chức năng hấp thu,… nên nếu bị viêm thì sức khỏe của chúng ta cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Bệnh đại tràng thường chủ yếu do nhiễm trùng, thiếu máu, viêm đường ruột hoặc phản ứng dị ứng gây nên. Nếu không được chữa trị đúng cách thì bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính và kéo dài suốt đời, rất khó để chữa trị dứt điểm.

Hiện nay có một số loại bệnh viêm đại tràng phổ biến như sau:

• Bệnh viêm ruột: Là tình trạng viêm mãn tính hoặc tái phát của đường tiêu hóa bởi những vết loét đại trực tràng và bệnh Crohn. Trong đó, bệnh viêm loét đại trực tràng là tình trạng viêm lan tỏa, không đặc hiệu và những tổn thương không rõ nguồn gốc, gây viêm loét niêm mạc. Bệnh Crohn là bệnh viêm không rõ nguyên nhân đặc trưng bởi tình trạng viêm đường tiêu hóa phân bố không liên tục.
• Viêm đại tràng giả mạc: Bệnh xảy ra do sự phát triển quá mức của vi khuẩn Clostridium difficile. Vi khuẩn này sống trong ruột nhưng không gây hại và được cân bằng với vi khuẩn có lợi. Tuy nhiên một số loại thuốc có thể tiêu diệt các vi khuẩn có lợi và gây loạn khuẩn đường ruột khiến bệnh xuất hiện.
• Viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ: Xảy ra khi lưu lượng máu đến đại tràng bị đột ngột cắt đứt hoặc hạn chế. Cục máu đông chính là nguyên nhân hàng đầu gây tắc nghẽn. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: Viêm mạch, mất máu, chấn thương, suy tim,….

• Viêm đại tràng vi thể: Là tình trạng đại tràng bị tổn thương và khiến người bệnh tiêu chảy nước kéo dài. Bệnh gồm 2 loại là viêm đại tràng dạng lympho và viêm đại tràng collagen. Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm hút thuốc lá, người trên 50 tuổi hoặc phụ nữ tuổi cao,…
• Viêm đại tràng dị ứng trẻ sơ sinh: Thường xảy ra trong vòng 2 tháng đầu sau khi sinh ra. Tình trạng này khiến trẻ bị nôn, trào ngược, quấy khóc, đi ngoài ra máu,… Nguyên nhân gây bệnh có thể do trẻ mẫn cảm với sữa mẹ, ngộ độc thực phẩm hoặc do các loại ký sinh trùng gây nên.

Nguyên nhân viêm đại tràng phổ biến hiện nay

Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan của Trung tâm Thuốc dân tộc, bệnh viêm đau đại tràng do nguyên nhân khác nhau gây ra. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất là chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý, có giun sống trong ruột,… cụ thể như sau:

• Nhiễm khuẩn đường ruột: Đường ruột có thể bị nhiễm khuẩn do ăn phải thực phẩm không bảo đảm vệ sinh, thức ăn chưa chín hoặc nguồn nước bị ô nhiễm. Các vi khuẩn như E. coli, Salmonella, Shigella, sán, các loại nấm,… là những nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm khuẩn.
• Bệnh Crohn: Bệnh Crohn có tính chất khu trú tổn thương trên từng đoạn và diễn biến khá chậm nên gây ra những biến chứng như thủng ruột, tắc ruột, xuất huyết,….
• Bệnh lao: Người bị lao phổi, lao thực quản sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác. Nguyên nhân là do vi khuẩn lao đi vào đường ruột và gây viêm nhiễm đại tràng.
• Tác dụng phụ của thuốc Tây: Dùng quá nhiều thuốc kháng sinh sẽ tiêu diệt các vi khuẩn có hại và gây mất cân bằng hệ vi sinh đường tiêu hóa. Lúc này vi khuẩn có hại sẽ phát triển mạnh hơn và khiến đại tràng bị tổn thương.

• Người căng thẳng, stress thường xuyên: Những đối tượng này thường sẽ khiến áp lực lên dạ dày, đại tràng và khiến bệnh tái phát cũng như phát triển nhanh hơn.
• Táo bón kéo dài: Táo bón kèm hiện tượng đi ngoài ra máu hoặc đau bụng âm ỉ có thể khiến bạn mắc các bệnh về tiêu hóa, trong đó có bệnh viêm đại tràng.
• Nhiễm độc: Nếu người bệnh bị nhiễm độc asen, nhiễm chì, thủy ngân hoặc thuốc diệt cỏ,… thì nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng cũng khá cao.
• Mắc bệnh về đường ruột: Các bệnh như thiếu máu cục bộ đại tràng, viêm ruột, hoặc các bệnh có liên quan cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh đau đại tràng.

Các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng điển hình

Bệnh viêm đại tràng có nhiều triệu chứng khác nhau, tuy nhiên nhiều người bệnh thường không chú ý vì các dấu hiệu khá giống bệnh rối loạn tiêu hóa. Tùy thuộc vào mức độ và tình trạng dấu hiệu viêm đại tràng sẽ khác nhau, cụ thể:

Triệu chứng viêm đại tràng cấp

Bệnh viêm đại tràng cấp sẽ có những dấu hiệu và triệu chứng như sau:

• Đau bụng: Người bệnh cảm nhận được những cơn đau truyền dọc theo khung đại tràng và gây quặn thắt ở vùng bụng dưới. Một số trường hợp còn cảm thấy căng tức ở vùng bụng.
• Tiêu chảy: Bệnh nhân đi đại tiện nhiều lần trong ngày và sau khi đại tiện có thoải mái hơn nhưng vẫn muốn đi tiếp. Phân nhiều nước và có thể lẫn máu kèm theo, nếu dùng đồ ăn sống, đồ tái thì triệu chứng này sẽ rõ ràng hơn.
• Chán ăn: Bệnh viêm đại tràng khiến nhiều người chán ăn, ăn không ngon miệng và cơ thể trở nên mệt mỏi, trí nhớ suy giảm.

Các triệu chứng viêm đại tràng mãn tính dễ gặp

Bệnh viêm đại tràng mãn tính được biểu hiện bằng những dấu hiệu như:

• Đau bụng kéo dài: Những cơn đau này sẽ dữ dội hơn ở giai đoạn cấp tính, thời gian đau cũng kéo dài hơn, chủ yếu ở vùng khung đại tràng và hai hố xương chậu.
• Đại tiện bất thường: Người bệnh có thể đi đại tiện 4 – 5 lần trong ngày, dạng táo bón hoặc phân lỏng kèm máu. Dù đã đi vệ sinh nhưng bệnh nhân luôn cảm thấy căng tức bụng và muốn đi thêm.
• Cơ thể suy nhược: Do đại tràng bị tổn thương cùng việc chán ăn nên cơ thể người bệnh bị thiếu dinh dưỡng, luôn ở trong trạng thái mệt mỏi, suy nhược.

Trên đây là một số dấu hiệu đau đại tràng điển hình, tùy thuộc vào mức độ bệnh cũng như cơ địa người bệnh mà những triệu chứng này có thể sẽ không giống nhau.

Chuyên gia giải đáp chi tiết bệnh viêm đại tràng có nguy hiểm không?

Theo bác sĩ Tuyết Lan, nếu bệnh viêm đại tràng chỉ ở mức độ nhẹ thì bạn chỉ phải đối mặt với những cơn đau bụng. Nhưng khi bệnh trở nặng mà không được xử lý thì người bệnh có thể gặp phải những biến chứng như sau:

• Chảy máu đại tràng: Đây là tình trạng lớp niêm mạc đại tràng bị viêm nhiễm nghiêm trọng và là hệ quả của lớp nhung đại tràng bị trơ trụi sau nhiều đợt điều trị bệnh.
• Thủng đại tràng: Các vết loét chưa được phục hồi nếu chịu sự tấn công của vi khuẩn sẽ gây viêm loét sâu hơn, rộng hơn và gây thủng đại tràng.
• Giãn, đứt đại tràng: Vì chức năng tiêu hóa bị tác động nên các chất thải khó được đưa ra ngoài kịp thời và gây giãn đại tràng.
• Ung thư đại tràng: Có tới 20% bệnh nhân bị viêm đại tràng tiến triển thành ung thư và đây là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh. Nếu không xử lý kịp thời bệnh có thể đe dọa tính mạng.

Phương pháp chẩn đoán và chữa bệnh viêm đại tràng an toàn, hiệu quả

Tại những cơ sở y tế, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh làm một số xét nghiệm để chẩn đoán chính xác tình trạng, mức độ của bệnh. Sau đó tùy vào các triệu chứng, bệnh nặng hay nhẹ mà sẽ đưa ra các phương pháp chữa trị phù hợp nhất.

Chẩn đoán bệnh

Các phương pháp chẩn đoán bệnh viêm đại tràng là:

• Xét nghiệm máu: Qua đây bác sĩ kiểm tra được tình trạng thiếu máu, nhiễm trùng máu hoặc các nguyên nhân khác.
• Xét nghiệm mẫu phân: Hồng cầu, bạch cầu hoặc ký sinh trùng trong phân người bệnh có thể giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh.
• Nội soi đại tràng: Bác sĩ dùng ống mỏng có ánh sáng và gắn camera để nội soi. Từ đây bác sĩ có thể xem xét toàn bộ ruột kết của người bệnh.
• Chụp X quang: Chụp X quang vùng bụng giúp bác sĩ loại bỏ được những biến chứng nghiêm trọng cũng như khẳng định chính xác tình trạng bệnh.

Sau khi đã có kết quả chẩn đoán, người bệnh sẽ được chỉ định dùng mẹo tại nhà, dùng thuốc Tây y hoặc thuốc Đông y để chữa bệnh tùy theo.

Chữa viêm đại tràng bằng các mẹo dân gian đơn giản

Các mẹo dân gian được khuyến khích áp dụng với những bệnh nhân viêm đại tràng cấp tính và chưa có nhiều biểu hiện nghiêm trọng. Đây là phương pháp an toàn, lành tính, nguyên liệu dễ kiếm, dễ áp dụng. Một số mẹo người bệnh có thể áp dụng nếu đang bị đau đại tràng là:

• Dùng nghệ: Nghệ rất tốt cho sức khỏe và giúp điều trị nhiều bệnh khác nhau, trong đó có viêm đại tràng. Bạn có thể kết hợp nghệ cùng mật ong bằng cách trộn nước cốt nghệ và mật ong rồi uống trước khi ăn. Áp dụng cách này đều đặn mỗi ngày bạn sẽ nhận thấy những triệu chứng của bệnh cải thiện rõ rệt.
• Dùng lá ổi: Lá ổi có nhiều dưỡng chất tốt trong việc làm se lớp niêm mạc và kích thích cơn trơ ruột, ngăn những vi khuẩn có hại trong đại tràng gây bệnh. Cách thực hiện là dùng lá ổi đun cùng nước và muối. Sau đó chia nước thu được thành 2 phần để uống trong ngày.
• Dùng lá chè xanh: Lá chè xanh giúp tiêu viêm, kháng khuẩn và chữa bệnh đau đại tràng khá hiệu quả. Bạn có thể dùng lá chè xanh phơi khô và nghiền thành bột mịn. Sau đó mỗi ngày bạn dùng 0,5g hãm với 150ml nước sôi để giảm các triệu chứng của bệnh.

Điều trị bệnh bằng Đông y

Đông y chữa trị viêm đại tràng là phương pháp được nhiều người lựa chọn bởi sự an toàn và lành tính. Bên cạnh đó Đông cũng tập trung điều trị bệnh từ gốc nên giảm được nguy cơ tái phát bệnh khá hiệu quả. Người bệnh có thể tham khảo những bài thuốc giúp giảm viêm đại tràng sau đây:

• Bài thuốc số 1: Gồm đẳng sâm, hoàng kỳ, đại táo, bạch truật, táo nhân, trần bì, sinh địa, cam thảo, hoàng tinh. Các vị thuốc sắc và dùng uống mỗi ngày 1 thang trong vòng 1 – 2 tuần.
• Bài thuốc số 2: Gồm lá mơ lông, đẳng sâm, hoàng kỳ, chỉ xác, rau má, đại hoàng, toan táo nhân, trần bì, ngải tượng. Các vị thuốc cũng sắc và dùng trong khoảng 10 ngày để giảm triệu chứng bệnh.
• Bài thuốc số 3 (Tiêu thực Phục tràng hoàn): Bài thuốc có dược liệu chính là 3 cây thuốc quý của người Tày là: Si lung, chép che, án mật. Công dụng của bài thuốc là ổn định đường tiêu hóa, khôi phục niêm mạc dạ dày bị tổn thương, giảm tình trạng đi ngoài lỏng, táo bón và ổn định chức năng đại tràng. Bài thuốc được nhiều người tin tưởng sử dụng, trong đó có nghệ sĩ Chiến Thắng.

Phương pháp Tây y chữa bệnh về đại tràng

Tây y có 2 phương pháp chữa bệnh là dùng thuốc Tây y hoặc can thiệp ngoại khoa để chữa trị bệnh.

Dùng thuốc Tây y chữa bệnh đại tràng

Các thuốc chữa bệnh được bác sĩ chỉ định gồm:

• Thuốc chống viêm: Mesalamine (Asacol HD, Delzicol), Sulfasalazine (Azulfidine), Balsalazide (Colazal), Olsalazine (Dipentum),…
• Thuốc Corticoid: Gồm prednisone và Budesonide,…
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune), Azathioprine (Azasan, Imuran), Mercaptopurine (Purinethol, Purixan),…

Phẫu thuật chữa bệnh

Nếu dùng thuốc không có kết quả, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ ruột kết bên trong trực tràng. Phương pháp này tiềm ẩn khá nhiều rủi ro nên chỉ thực hiện khi có chỉ định từ bác sĩ. Ngoài ra, người bệnh cũng cần cân nhắc thật kỹ trước khi thực hiện.

Đang bị viêm đại tràng nên ăn gì tốt nhất?

Sau đây là một số thực phẩm tốt cho bệnh nhân bị viêm đại tràng, bạn có thể tham khảo để bổ sung vào bữa ăn hàng ngày.

• Các loại cá: Cá giúp bổ sung omega 3 và giúp cải thiện tình trạng bệnh.
• Quả bơ: Quả bơ là loại quả giàu dinh dưỡng và tốt cho những ai bị đau đại tràng.
• Bí đao: Bí đao chứa nhiều vitamin và chất xơ giúp cơ thể khỏe mạnh, hỗ trợ tiêu hóa.
• Trứng gà: Trứng gà nhiều protein và được chuyên gia khuyên dùng nếu bị bệnh về đại tràng.
• Rau xanh, nước ép: Chúng cung cấp vitamin cũng như chất chống oxy hóa tốt cho sức khỏe cũng như người đang bị bệnh viêm đại tràng.

Bên cạnh đó, người bệnh nên chú ý kiêng những thực phẩm như: Sữa, rượu bia, đồ cay nóng, đồ nhiều dầu mỡ, hải sản tươi sống,… để tránh làm tổn thương đại tràng cũng như giúp cơ thể khỏe mạnh, quá trình hồi phục nhanh hơn.

Biện pháp phòng bệnh đơn giản ngay tại nhà

Để phòng tránh các bệnh về tiêu hóa nói chung cũng như bệnh viêm đại tràng nói riêng, bạn cần lưu ý và thực hiện theo những hướng dẫn sau đây:

• Giữ vệ sinh thực phẩm: Bạn nên lựa chọn những thực phẩm tươi ngon, thực hiện ăn chín uống sôi và chế biến, bảo quản cần đảm bảo vệ sinh. Không ăn những thực phẩm tươi sống như tiết canh, nem chua,…
• Tránh căng thẳng: Lo lắng, stress kéo dài gây ra tình trạng giảm nhu động ruột và khiến đại tràng bị tổn thương. Bạn nên giữ tinh thần thoải mái và có cuộc sống vui vẻ, lành mạnh.
• Thể dục thể thao, uống đủ nước: Kiên trì vận động và uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp phòng tránh bệnh viêm đại tràng.
• Dùng thuốc đúng cách: Khi dùng thuốc điều trị bạn nên lưu ý hỏi ý kiến bác sĩ vì nếu dùng quá nhiều có thể khiến cơ thể kháng thuốc, gây loạn khuẩn và không tốt cho hệ tiêu hóa.

Bệnh viêm đại tràng khá phổ biến nhưng nhiều người vẫn thường chủ quan khi mắc bệnh. Điều này khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn và sức khỏe bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hy vọng qua bài viết này bạn đọc đã hiểu hơn về bệnh và lựa chọn được phương pháp chữa bệnh phù hợp giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.