Hướng Dẫn Kỹ Thuật Trồng Sâm Ngọc Linh Chất Lượng Tốt
Ngày cập nhật:
15/04/2024
Biên tập viên:
Thu Hà
Sâm Ngọc Linh là loại sâm quý hiếm, chúng được đánh giá cao hơn nhiều so với những loại sâm thông thường khác. Để sâm có thể sinh trưởng tốt, cho năng suất cao thì kỹ thuật trồng sâm ngọc Linh đóng một vai trò hết sức quan trọng. Dưới đây là những thông tin chi tiết giúp bạn hiểu hơn về việc trồng và chăm sóc loại sâm này.
Điều kiện trồng sâm Ngọc Linh
Như chúng ta đều biết, sâm Ngọc Linh là thảo dược quý, được phân bố chủ yếu tại vùng núi Ngọc Linh, thích hợp với điều kiện nhiệt độ dao động trong năm là từ 14 – 18 độ C, thấp nhất từ 8 – 11 độ C và cao nhất là từ 20 – 25 độ C. Độ ẩm trung bình là từ 85 – 90%, lượng mưa trung bình là 2.800 – 3.400mm/năm và có lượng mưa khá từ tháng 3 – 7 trong mùa khô.
Vùng núi thường được chọn để trồng sâm sẽ có độ cao so với mực nước biển là 1.500m trở lên, thuận lợi ở độ cao từ 1.800m trở lên, có đủ ẩm, chất dinh dưỡng. Cộng thêm vào đó là lượng mùn hữu có trong đất cao, giữ được gần như cấu trúc của rừng nguyên sinh, đồng thời có độ tàn che từ 70 – 90%, giúp cây sinh trưởng và phát triển tốt.
Trước đây người dân thu lấy sâm từ tự nhiên nhưng khi sâm được biết đến rộng rãi và có giá trị cao, thì người người đã vào rừng khai thác khiến chúng trở nên cạn kiệt. Do đó, để phát triển loại dược liệu quý này, người dân huyện Nam Trà My – Quảng nam và nhiều doanh nghiệp đã tiến hành trồng sâm dưới tán rừng nhằm đảm bảo nguồn sâm cung cấp cho thị trường.
Chuẩn bị giống và ươm cây non
Để tiến hành trồng sâm, đầu tiên bạn cần chuẩn bị giống và ươm cây non. Cụ thể như sau:
- Chọn giống cây: Cần chọn lọc hạt giống một cách nghiêm ngặt để đảm bảo chất lượng cây giống. Cây phải đạt từ 4 năm tuổi trở lên với cây gieo từ hạt, 2 năm trở lên với cây trồng từ đầu năm. Cây không bị sâu bệnh, tổn thương thì hạt giống thu được mới cho chất lượng tốt nhất.
- Thời gian thu hái quả: Thu hái từ tháng 7 – tháng 9 hàng năm. Quả thu hái phải đảm bảo độ chín sinh lý, tức quả có màu đỏ tươi, có chấm đen trên đầu, vỏ quả sáng bóng, mẩy hạt. Cũng bởi đặc điểm sinh học, một cụm quả đạt độ chín tiêu chuẩn cần 6 – 10 ngày. Do đó nên việc thu hái cần tiến hành nhiều lần, ít nhất là 3 lần, mỗi lần cách nhau 2 – 3 ngày để đảm giống thu được đạt chất lượng cao nhất.
Kỹ thuật trồng sâm Ngọc Linh chất lượng
Kỹ thuật trồng sâm Ngọc Linh không khó, tuy nhiên để đảm bảo vườn giống tốt, các bạn cần nắm được những kinh nghiệm sau:
Trồng sâm Ngọc Linh mang tính thời vụ
Với kiểu khí hậu ở vùng Ngọc Linh, người dân có thể trồng sâm quanh năm, trừ các tháng mùa mưa. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào điều kiện cây giống có đủ tiêu chuẩn cho việc tiến hành trồng trọt, nhân giống hay không. Do đó, việc trồng sâm sẽ được diễn ra phổ biến từ tháng 7 – 9 hàng năm.
Lúc này, cây hạt giống đã đạt 1 năm tuổi, người có thể trồng từ tháng 3 – 5 với cây giống lưu vườn hơn 1 năm tuổi. Bên cạnh đó, nên tránh trồng sâm trong điều kiện nắng gắt hay những ngày mưa lớn.
Thiết kế vườn, chuẩn bị đất trồng
Để có được môi trường thuận lợi cho sâm Ngọc Linh phát triển, người dân cần tránh những tác động bất lợi tới môi trường rừng, đảm bảo vừa tạo môi trường sống thích hợp cho sâm trồng, vừa bảo vệ rừng tốt.
Khi thiết kế vườn, chuẩn bị đất trồng, bạn chỉ phát dọn tối thiểu dây leo, bụi rậm, không tác động lên cây gỗ hay cây tái sinh. Cần lựa chọn vùng đất dưới tán rừng tự nhiên ở độ cao từ 1500m trở lên, còn giữ được kết cấu rừng tự nhiên, có độ che phủ đạt từ 70% trở lên, giàu mùn, đủ ẩm là tốt nhất. Ở vùng lựa chọn, hãy thiết kế các băng chừa, băng trồng đồng mức, xen kẽ nhau, rộng từ 8 – 10m, đồng thời chừa lại phần đỉnh trên cùng xuống đến băng trồng ít nhất 50m.
Cần phát dọn dây leo, bụi rậm để tạo lối đi lại thuận tiện khi chăm sóc vườn sâm. Hãy thiết kế lối đi zích zắc nhằm hạn chế xói mòn. Với phần đỉnh dốc và băng chừa, bạn giữ nguyên hiện trạng. Ở băng trồng, sau khi dọn xong dây leo, bụi bẩn thì thiết kế 3 – 4 luống trồng, mỗi luống rộng 1,6 – 2m để trồng 3 – 4 hàng sâm Ngọc Linh. Giữa các luống, bạn để lối đi lại rộng 30 – 35cm.
Trên các luống trồng, giữ nguyên hiện trạng mặt đất, chỉ thu gom thân lá dây leo, cây bụi vừa phát dọn để ủ phân hữu cơ. Sau đó tiến hành đào hố trồng sâm theo chiều nghiêng tự nhiên của khu vực trồng, nên trồng thẳng hàng để tiện cho việc theo dõi và chăm sóc về sau.
Mật độ, cách trồng sâm Ngọc Linh
Theo đó, cây sẽ phát triển tốt nếu bạn đảm bảo mật độ hàng cách hàng từ 40 – 45cm, cây cách cây từ 30 – 35cm, mật độ từ 20.000 – 25.000 cây/ha, được tính bình quân trên diện tích thiết kế, bao gồm diện tích rừng không tác động tới.
Bạn dùng cuốc nhỏ hoặc công cụ cầm tay phù hợp để đào thố tròn, có đường kính từ 8 – 10cm, sâu 6 – 8cm để ươm trồng. Trồng từ cây con, bứng nhẹ, tách cây non trên vườn ươm hoặc trong khay để tránh xây xát và đứt rễ để mang đi trồng. Sau đó đặt cây vào hố, điều chỉnh sao cho thân cây theo chiều thẳng đứng, cổ rễ ngang với mật đất tự nhiên. Tiến hành lấp đất, theo hình mâm xôi để tránh làm cây bị ngập úng khi mưa.
Như đã đề cập bên trên, các bạn nên trồng thẳng hàng để tiện cho việc theo dõi, chăm sóc. Đồng thời lưu ý không làm bể bầu, đứt rễ, dập nát cây khi trồng. Điều này sẽ hạn chế việc cây bị chết hoặc không đủ sức chống chọi lại các ảnh hưởng khi sống trong môi trường tự nhiên.
Sau khi chuẩn bị xong đoạn mầm, bạn cần trồng ngay, tương tự như việc trồng cây con, hãy đào một hố nhỏ sâu từ 5 – 7cm, đặt phần thân mầm vào, đoạn thân khí sinh hướng lên trên. Tiếp đó, bạn lấp đất và ấn chặt phần gốc xuống là được. Cuối cùng, lấy chút nước, tươi nhẹ nhàng vào phần thân gốc để giúp ổn định cây và tạo độ ẩm cho cây nhanh thích nghi với vùng đất mới.
Bên cạnh đó, bạn nên phủ một lớp lá khô lên trên bề mặt đất để giữ ẩm cũng như hạn chế cỏ dại mọc. Khi lớp lá khô phân hủy, chúng còn cung cấp một lượng mùn nhất định cho cây sinh trưởng, phát triển hơn.
Cách chăm sóc sau khi trồng sâm Ngọc Linh
Để vườn sâm được sinh trưởng, phát triển tốt nhất, mang lại hiệu quả cao, các bạn cần lưu ý một số biện pháp chăm sóc như sau:
- Sau khi trồng sâm Ngọc Linh, các bạn cần thường xuyên theo dõi, trồng dặm lại những cây bị chết, hư hỏng. Nên chọn những loại cây cùng lứa để trồng lại. Mỗi năm, bạn cần phát dọn các dây leo, bụi rậm tái sinh và nhổ cỏ trong vườn sâm. Bạn chỉ nên cắt, loại bỏ cỏ ở gần sát gốc sâm, không cắt hoặc nhổ có khi cỏ không ảnh hưởng tới sâm. Đồng thời không làm cỏ trong mùa mưa, đặc biệt là giai đoạn cây đang ngủ đông để hạn chế tình trạng xói mòn đất.
- Ngoài việc nhổ cỏ, bạn nên bón thêm mùn núi cho cây bằng cách phủ lên mặt đất gần gốc sâm một lớp mùn dày khoảng 2cm. Việc làm này sẽ giúp cây sinh trưởng tốt và cho năng suất thu hoạch cao. Nếu không, các bạn có thể dùng các chế phẩm vi sinh ủ với lá mục, lá khô tại chỗ để bón bổ sung cho cây.
- Ở những năm hạn hán, ít mưa, đất trồng bị khô, bạn cần tưới nước bổ sung để giúp cây sinh trưởng tốt. Dọn dẹp cành cây đổ gãy xuống vườn sâm, chăm sóc và khắc phục sớm những cây bị bệnh hoặc bị tổn thương.
- Với những cây bị dịch bệnh, bạn nên xử lý bằng cách cắt tỉa lá bị bệnh hoặc nhổ bỏ, thay thế bằng cây khác. Nên làm bẫy lồng, bẫy kẹp, dùng túi nilon, lưới để ngăn động vật gây hại vườn sâm.
Trên đây là những hướng dẫn về kỹ thuật trồng sâm Ngọc Linh và cách chăm sóc sâm tự nhiên. Trồng sâm là một quá trình dài, do đó bạn cần theo dõi quá trình sâm sinh trưởng và phát triển để thu hoạch được lứa sâm chất lượng, cho giá trị dinh dưỡng cao.