Kim Ngân Hoa

Ngày cập nhật: 20/03/2024 Biên tập viên: Nguyễn Quỳnh
4.7/5 - (16 bình chọn)

Kim ngân hoa là một trong những loài hoa được trồng phổ biến ở Việt Nam với công dụng làm cảnh. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng loài hoa này cũng là một vị thuốc quý trong Đông y với nhiều công dụng nổi bật như kháng khuẩn, kháng viêm, giải độc, chữa dị ứng,… Những nội dung trong bài viết dưới đây sẽ giúp quý bạn đọc có thêm nhiều thông tin hữu ích về đặc điểm, công dụng, cách dùng cũng như lưu ý khi sử dụng dược liệu này. 

Cây thuốc kim ngân hoa là gì? 

Sau đây là những thông tin tổng quan về kim ngân hoa sẽ giúp bạn có góc nhìn tổng quan nhất về thảo dược này.

  • Tên gọi khác: Ngân hoa, song hoa, nhẫn đông, nhị hoa, mật ngân hoa, kim ngân hoa lộ, ngân hoa thám, thổ ngân hoa,…
  • Danh pháp khoa học: Lonicera japonica Thunb
  • Thuộc họ: Kim ngân (Tên khoa học là Caprifoliaceae)

Đặc điểm thực vật

Kim ngân hoa thực chất là tên dược liệu được sử dụng trong Đông y. Đây chính là một bộ phận của loài thực vật tên kim ngân với những đặc điểm thực vật như sau:

Hình ảnh cây kim ngân hoa trong tự nhiên
Hình ảnh cây kim ngân hoa trong tự nhiên
  • Là loài cây thân leo, nhỏ và thường mọc thành từng bụi, xanh tốt quanh năm. Ở những phần thân non thường có một lớp lông nhỏ mịn bao phủ, màu nâu đỏ tía.
  • Lá mọc đối nhau thành từng cặp, cuống lá ngắn. Mỗi phiến lá màu xanh mướt, hình bầu dục, thuôn nhọn ở hai đầu.
  • Từ các kẽ lá, những bông hoa xuất hiện đơn lẻ, màu trắng sau đó chuyển sang màu vàng. Nụ hoa có hình ống dài chừng 1 – 5cm, hơi cong, đường kính chỉ khoảng từ 0.2 – 0,5cm. Khi hoa nở có chiều dài từ 2 – 5cm, có mùi thơm nhẹ, môi trên xẻ thành 4 thùy, môi dưới không thay đổi.
  • Quả kim ngân có hình cầu, màu đen, kích thước nhỏ.

Khu vực phân bố chủ yếu

Cây kim ngân hoa là loài thực vật mọc hoang, xuất hiện nhiều ở nước ta tại các vùng trung du, miền núi thuộc các tỉnh thành như Cao Bằng, Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai, Ninh Bình, Hà Tây,…

Kim ngân hoa có sức sống khỏe, ưa khí hậu nóng ẩm, phát triển mạnh mẽ nhất vào mùa xuân. Hiện nay, loài cây này được trồng nhiều tại các hộ gia đình và vườn dược liệu vừa để làm cảnh, vừa khai thác dược liệu.

Thu hái và bào chế

Bộ phận được khai thác và sử dụng chủ yếu là phần hoa bởi chúng có hàm lượng dược tính cao nhất, ứng dụng trong việc điều trị nhiều loại bệnh.

Kim ngân hoa thường xuất hiện vào mùa hè từ tháng 6 – 8 hàng năm và đây cũng là thời điểm tốt nhất để thu hoạch. Khi thu hái, chỉ nên lấy những bông hoa chưa nở hoặc mới hé nở sẽ thu được chất lượng dược liệu tốt nhất.

Sau khi thu hái đem rửa sạch để sử dụng hoặc tiến hành sấy, phơi khô dùng trong thời gian dài. Trong công đoạn chế biến cần lưu ý tránh để hoa bị dập nát.

Dược liệu thu được sau khi sấy khô
Dược liệu thu được sau khi sấy khô

Ngoài ra, bộ phận thân và cành cũng được thu hái quanh năm, sấy khô để sử dụng trong một vài bài thuốc Đông y.

Sử dụng kim ngân hoa có tác dụng gì cho sức khỏe?

Từ nhiều năm trước đây, kim ngân hoa đã được sử dụng như một vị thuốc quý trong điều trị bệnh. Trong nội dung dưới đây, chúng tôi xin chia sẻ những công dụng nổi bật của thảo dược này đối với sức khỏe con người.

Theo y học cổ truyền

Các tài liệu trong Đông y nhận định dược liệu này là một trong những dược liệu có vị hơi đắng, tính hàn và quy chủ yếu vào 2 kinh Phế, Vị. Đồng thời, tác dụng của kim ngân hoa bao gồm thanh nhiệt, giải độc, tán phong nhiệt, kháng khuẩn, kháng viêm.

Theo y học hiện đại

Theo kết quả các nghiên cứu thực nghiệm, trong cây kim ngân chứa nhiều hợp chất tốt cho sức khỏe. Nổi bật trong số đó phải kể đến flavonoid, tinh dầu gồm các chất geraniol, carvacrol, eugenol,…. Ngoài ra, bộ phận thân, lá chứa lượng lớn saponin, axit chlorogenic.

Những hoạt chất trên trong kim ngân hoa được đánh giá có nhiều tác dụng đối với sức khỏe điển hình như:

  • Kháng khuẩn đối với một số loại vi khuẩn như tụ cầu khuẩn, vi khuẩn thương hàn, trùng lỵ Shiga.
  • Ổn định lượng đường huyết trong máu, từ đó có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.
  • Trị các chứng rối loạn tiêu hóa, viêm đường ruột như đau, sưng do viêm ruột non, kiết lỵ,…
  • Phòng ngừa và điều trị cảm lạnh, cúm, ho, viêm phổi.
  • Điều trị các bệnh ngoài da như mụn nhọt, nổi ngứa, mề đay, sởi, dị ứng.
  • Tăng cường chức năng gan, hạ men gan, thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị viêm gan.
  • Loại bỏ cholesterol xấu trong máu, phòng ngừa các bệnh về tim mạch, mỡ máu.

Cách dùng kim ngân hoa hiệu quả trong Đông y

Để phát huy tối đa công dụng của kim ngân hoa, người dùng cần phải có những cách dùng, liều lượng phù hợp tùy vào từng đối tượng cụ thể. Dưới đây là những bài thuốc kim ngân hoa hiệu quả, được sử dụng phổ biến trong Đông y.

Bài thuốc kim ngân hoa trị mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng

Để điều trị dứt điểm mụn nhọt, mẩn ngứa hay dị ứng có thể sử dụng một trong các bài thuốc sau:

Trà hoa kim ngân hiệu quả trong việc điều trị mụn ngứa
Trà hoa kim ngân hiệu quả trong việc điều trị mụn ngứa

Bài thuốc 1

  • Chuẩn bị: 6gr dược liệu cùng 4gr đường.
  • Sắc dược liệu với 100ml nước đến khi cô cạn còn chừng 10ml thì chắt lấy nước, bỏ thêm đường để dễ uống hơn.

Với bài thuốc này, người dùng có thể thay thế hoa kim ngân bằng cành và lá với khối lượng 12gr. Mỗi ngày sử dụng từ 1 – 2 lần cho đến khi khỏi hẳn.

Bài thuốc 2

  • Dược liệu gồm: Hoa kim ngân 6gr, cam thảo 3gr.
  • Sắc dược liệu cùng với 200ml nước đến khi còn một nửa thì chắt lấy nước chia thành 2 – 3 lần uống trong ngày.

Bài thuốc 3

  • Chuẩn bị: Kim ngân hoa khô 20gr, bồ công anh 16gr, liên kiều, hoàng cầm, gai bồ kết mỗi vị 12gr, bối mẫu 8gr, trần bì 6gr cùng cam thảo 4gr.
  • Sắc kỹ dược liệu lấy nước thuốc uống trong ngày, mỗi ngày sử dụng một thang đến khi các triệu chứng khỏi hẳn.

Bài thuốc chữa viêm gan mãn tính

  • Chuẩn bị: Hoa kim ngân 16gr, 20gr nhân trần, hoàng cầm, hoạt thạch, đại phúc bì, mộc thông mỗi loại 12gr, phục linh, trư linh, đậu khấu mỗi loại 8gr và 4gr cam thảo.
  • Sắc kỹ các dược liệu trên đến khi cô cạn thì chắt lấy nước thuốc dùng ngay.

Người bệnh nên dùng đều đặn mỗi ngày một thang trong thời gian nhất định mới có thể mang đến hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc chữa cảm cúm

  • Chuẩn bị: Hoa kim ngân 4gr, tía tô, kinh giới, cam thảo đất, cúc tần hoặc sài hồ nam mỗi vị 3gr, mạn kinh tử 2gr và 3 lát gừng tươi.
  • Đem tất cả dược liệu phơi khô, sắc lấy nước thuốc uống trong ngày, mỗi ngày uống một thang đến khi khỏi cảm cúm thì dừng.

Bài thuốc chữa sởi

  • Chuẩn bị: Dược liệu kim ngân hoa, cỏ ban tươi mỗi vị 30gr.
  • Giã nhuyễn dược liệu, đổ thêm nước rồi loại bỏ để uống.

Ngoài ra, người dùng có thể phơi khô dược liệu rồi sắc lấy nước uống trong ngày.

Bài thuốc chữa viêm gan virus

  • Chuẩn bị: Kim ngân hoa 20gr, hoàng đằng, ý dĩ mỗi vị 16gr, liên kiều, hoàng liên, đào hân mỗi vị 12gr cùng với đình lịch tử 8gr.
  • Sắc uống mỗi ngày một thang trong thời gian nhất định sẽ giúp bệnh tình chuyển biến tích cực.

Bài thuốc chữa nhiễm khuẩn đường huyết

  • Chuẩn bị: Kim ngân hoa, sinh địa mỗi vị 40gr, huyền sâm, liên kiều mỗi vị 20gr, địa cốt bì, đan bì, tri mẫu, mạch môn mỗi vị 12gr cùng với 6gr hoàng liên.
  • Sắc các dược liệu trên với khoảng 500ml nước đến khi cô cạn thì loại bỏ bã, gạn lấy nước thuốc uống ngay.

Bài thuốc chữa sốt xuất huyết

  • Chuẩn bị: Kim ngân hoa, rễ cỏ tranh mỗi vị 20gr, cỏ nhọ nồi, hoa hòe mỗi vị 16gr, liên kiều, hoàng cầm mỗi vị 12gr, chi tử 8gr.
  • Mỗi ngày sắc một thang để uống, thực hiện đều đặn hàng ngày đến khi khỏi bệnh.
Kim ngân hoa kết hợp cùng nhiều dược liệu khác giúp chữa sốt xuất huyết
Kim ngân hoa kết hợp cùng nhiều dược liệu khác giúp chữa sốt xuất huyết

Bên cạnh đó, nếu người bệnh trong tình trạng khát nước thì bổ sung thêm huyền sâm, sinh địa mỗi vị 12gr, sốt cao thì thêm 8gr chi mẫu vào bài thuốc.

Bài thuốc kim liên hoa chữa tiêu chảy

  • Chuẩn bị 2 – 5gr kim ngân hoa hoặc 10 – 12gr cành lá.
  • Sắc kỹ dược liệu với chừng 100ml nước đến khi cô cạn còn một chén nhỏ thì chắt lấy nước uống.

Sử dụng đều đặn hàng ngày, đến khi bệnh tình thuyên giảm thì có thể cắt bớt liều lượng, khi khỏi hẳn thì dừng uống dược liệu.

Những lưu ý khi sử dụng kim ngân hoa

Kim ngân là dược liệu không chứa độc tố, bên cạnh đó, cũng chưa có kết luận nào khẳng định tác dụng phụ của dược liệu này. Tuy vậy, trong quá trình sử dụng người dùng vẫn cần lưu ý những vấn đề sau để tránh gây hại đến sức khỏe:

  • Không nên lạm dụng dược liệu, không tự ý điều chỉnh liều lượng, thêm bớt các dược liệu trong bài thuốc.
  • Trẻ em, phụ nữ đang mang thai hay cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ, chuyên gia trước khi sử dụng,
  • Những đối tượng không nên sử dụng gồm người tỳ vị hư hàn, không thực nhiệt, ra mồ hôi nhiều, dị ứng với bất kỳ thảo dược nào trong bài thuốc.
  • Nên ngừng sử dụng dược liệu ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
  • Để có liệu trình điều trị bệnh hiệu quả nhất nên tuân theo sự chỉ dẫn của bác sĩ.

Mua cây kim ngân hoa ở đâu uy tín, chất lượng?

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều cơ sở cung cấp kim ngân hoa dưới dạng tươi và khô với giá thành vô cùng đa dạng, dao động trong khoảng 700.000 – 1.000.000 VNĐ/kg. Không khó để người dùng có thể tìm kiếm được sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình tuy nhiên kim ngân hoa mua ở đâu đảm bảo chất lượng?

Và nếu bạn đang băn khoăn kim ngân hoa bán ở đâu chất lượng tốt nhất có thể tham khảo Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng dược liệu Vietfarm – đơn vị cung cấp dược liệu uy tín hàng đầu hiện nay.

Tại Vietfarm, dược liệu được trồng và chăm sóc theo quy trình đạt chuẩn GACP – WHO mang đến sản phẩm có hàm lượng dược tính tốt nhất. Đồng thời, Vietfarm sử dụng công nghệ sấy lạnh Nhật Bản không ảnh hưởng đến các hoạt chất trong dược liệu. Mỗi 0.5kg kim ngân hoa khô tại Vietfarm chỉ có giá là 395.000 VNĐ, cạnh tranh với thị trường.

Dược liệu Vietfarm an toàn, chất lượng hàng đầu hiện nay
Dược liệu Vietfarm an toàn, chất lượng hàng đầu hiện nay

Trên đây là những thông tin chi tiết nhất về vị thuốc kim ngân hoa. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào hãy liên hệ với chúng tôi để được trợ giúp tốt nhất.

TTUT, BSCKII Nguyễn Thị Nhuần

Chức vụ: Cố vấn chuyên môn

Học hàm/ học vị: BS.CKII

Nơi công tác: Bệnh viện YHCT Trung Ương

Đăng ký tư vấn với chuyên gia