Sâm Ngọc Linh Nam Trà My – Món Quà Quý Giá Từ Tự Nhiên

Sâm Ngọc Linh Nam Trà My là loại sâm vô cùng nổi tiếng trên thị trường nhờ sở hữu được nhiều dược chất quý. Nhiều người còn ưu ái gọi loại sâm này là “Quốc bảo” với công dụng tăng cường thể trạng, bồi bổ sức khỏe. Trong bài viết này, Trung Tâm Dược Liệu sẽ giới thiệu đến độc giả những giá trị dinh dưỡng, tác dụng, cách sử dụng và giá bán loại dược liệu này.

Đôi nét về sâm Ngọc Linh Nam Trà Mycây sâm Ngọc Linh

Sâm Ngọc Linh là một loại nhân sâm của Việt Nam, tập trung tại miền Trung Trung Bộ Việt Nam. Loại sâm này mọc nhiều nhất tại vùng núi Nam Trà My, Quảng Nam – nơi có điều kiện thổ nhưỡng thích hợp để tạo ra được những củ sâm chất lượng và đầy đủ saponin nhất. Sâm Ngọc Linh Nam Trà My hiện đang được xếp vào 250 loài thực vật quý hiếm trong sách đỏ Việt Nam cần được bảo tồn.

Đặc điểm

Sâm Ngọc Linh có danh pháp là Panax vietnamensis, là một loại cây thân thảo sinh trưởng chậm. Ở điều kiện thích hợp, loại sâm này có thể sống đến cả trăm năm tuổi. Về đặc điểm nhận dạng, củ nhân sâm Ngọc Linh Nam Trà My được chia thành 3 phần bao gồm:

• Củ sâm: Củ sâm được chia thành thân rễ, rễ củ và rễ con. Thân rễ có mắt dạng đốt trúc, rất cứng, đường kính rơi vào khoảng 1-2cm, thường mọc bò ngang trên hoặc dưới mặt đất độ 1–3 cm. Rễ củ và rễ con của sâm thì rất bé hoặc thậm chí là không có. Tuy nhiên vào thời điểm tháng 4 hàng năm (thời điểm mưa nhiều), củ sâm rất dễ bị thối. Chính vì vậy, rất nhiều trường hợp khi thu hoạch, bạn sẽ thấy củ sâm chỉ có 1 nửa.
• Thân sâm: Thân thẳng đứng, có màu lục hoặc màu tím nhẹ, kích thước nhỏ chỉ khoảng 4-8mm, độ cao trung bình khoảng 40-100cm. Phần thân sâm Ngọc Linh thường tàn hàng năm, thỉnh thoảng có vài thân đặc biệt thì có thể tàn trong vài năm.
• Đỉnh sâm: Trên thân sâm mọc lá kép hình chân vịt, mọc theo hình vòng với khoảng 3-5 nhánh lá. Phần cuống lá kép dài trung bình 6-12mm. Mỗi lá kép lại mang 5 lá chét, lá chét ở chính giữa lớn nhất với độ dài khoảng 12–15cm và rộng 3–4 cm. Lá chét của sâm có phiến hình bầu dục, phần mép có khía răng cưa, có lông ở cả hai mặt. Những cây sâm Ngọc Linh Nam Trà My 4-5 năm tuổi sẽ bắt đầu ra hoa màu vàng nhạt. Sau đó sẽ ra quả, mọc ở trung tâm tán lá. Khi quả chín sẽ ngả màu đỏ cam, mỗi cây trung bình có 30-50 quả.

Thành phần

Theo các nghiên cứu khoa học, toàn bộ thành phần của cây sâm Ngọc Linh Nam Trà My có chứa tới 52 loại saponin. Lượng saponin này cao hơn gấp 3 lần so với nhân sâm Triều Tiên và gấp 2 lần so với nhân sâm Mỹ. Saponin là một glicozit, giống như kháng sinh tự nhiên với công dụng tái tạo lại tế bào mới, tiêu diệt tế bào lạ gây hại và tăng cường chức năng gan, thận, làm đẹp,….

Bên cạnh Saponin, nhân sâm Ngọc Linh Nam Trà My còn có đến 26 loại cấu trúc riêng biệt, cùng 20 nguyên tố vi lượng, 7 loại Polyacetylene, 17 loại acid amin, vitamin, tinh dầu và acid béo như Linoleic, Panmitic, Stearic,.… Chính vì nguồn dưỡng chất vô cùng dồi dào và đa dạng, sâm Ngọc Linh đã trở thành một món quà sức khỏe mà thiên nhiên dành tặng con người.

Đối tượng nên sử dụng

Các loại sâm nói chung từ xưa đến nay đều có công dụng giúp bồi bổ sức khỏe. Chính vì vậy, hầu như tất cả mọi người đều có thể sử dụng loại thảo dược này, điển hình là người lớn tuổi, người mới ốm dậy hoặc người sau phẫu thuật.

Mặc dù vậy, cũng có một số đối tượng được khuyến cáo là không nên sử dụng sâm Ngọc Linh đó là:

• Trẻ em: Trẻ em là lứa tuổi cơ thể chưa phát triển hoàn thiện, cơ thể còn nhạy cảm. Chính vì vậy, cha mẹ nên hạn chế cho bé dùng sâm Ngọc Linh vì rất có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng, cơ thể còi xương yếu đuối, thiếu máu,… thì tuỳ tình trạng mà chỉ nên dùng một lượng nhỏ.
• Người bị chướng bụng hoặc bị đau bụng do thể hàn: Trong trường hợp này, nếu dùng sâm rất có thể làm tăng mức độ nghiêm trọng của bệnh.
• Phụ nữ mang thai: Trên thực tế đã ghi nhận rằng sâm sẽ làm tăng nội tiết tố sinh dục. Chính vì vậy chúng sẽ làm cho thành tử cung bị co bóp dữ dội. Từ đó làm ảnh hưởng xấu tới thai nhi, có thể dọa sẩy hoặc sẩy thai.

Tác dụng của sâm Ngọc Linh Nam Trà My

Sâm Ngọc Linh Nam Trà My đem đến vô vàn lợi ích cho sức khỏe của con người. Trong đó, công dụng điển hình nhất chính là:

• Phục hồi sinh lực: Sâm Ngọc Linh có khả năng hồi sức, chống mệt mỏi, nâng cao đề kháng giúp tăng khả năng thích nghi của cơ thể với môi trường.
• Giảm đau và giảm viêm: Trong sâm có chứa một loại hoạt chất là saponin MR2. Đây được xem là một chất kháng viêm tự nhiên, rất nhạy cảm với vi khuẩn Streptococcus (loại vi khuẩn gây viêm họng). Chính vì vậy, nếu đang gặp các vấn đề về viêm phế quản hay hen suyễn, bạn có thể dùng sâm Ngọc Linh để làm dịu và giảm đau, ngăn ngừa bệnh tái phát.

• Điều hoà nội tiết tố, tăng cường sinh lý: Các thành phần trong thảo dược này đã được ghi nhận là có khả năng tăng cường sinh lý ở cả nam giới và nữ giới, thông qua cơ chế kích thích hoạt động của não lên tuyến yên. Đồng thời tăng sinh sản xuất hormone sinh dục.
• Làm chậm quá trình lão hóa: Saponin có trong sâm Ngọc Linh làm ức chế quá trình oxy hóa lipid màng sinh học, từ đó có khả năng làm chậm quá trình lão hóa, nhất là lão hoá da. Bên cạnh đó, sâm còn giúp trung hòa các gốc tự do, giúp người bệnh ăn ngon, ngủ ngon.
• Hỗ trợ điều trị ung thư: Nhờ thành phần Saponin dồi dào mà sâm Ngọc Linh còn có thể kìm hãm và tiêu diệt những tế bào ung thư. Không chỉ thế, dược phẩm này còn có chất giảm đau nhanh, giúp người bệnh giảm bớt sự đau đớn (đặc biệt là người đang phải thực hiện hóa trị liệu).
• Công dụng khác: Bên cạnh những công dụng trên, sâm Ngọc Linh Nam Trà My còn được sử dụng với một số công dụng khác như cải thiện trí nhớ, chống suy nhược, điều hòa nhịp tim và huyết áp, chống trầm cảm, lo âu, tăng cường chức năng gan, bảo vệ và tái tạo tế bào gan,…

Cách tính tuổi sâm

Nếu bạn đang có ý định mua sâm Ngọc Linh Trà My về sử dụng, thì bạn cần nhớ cách tính tuổi sâm. Bởi độ tuổi của sâm quyết định chính xác về giá cả và các giá trị dinh dưỡng. Để tính được tuổi của sâm Ngọc Linh, các chuyên gia cho biết, bạn chỉ cần dựa vào số mắt trên củ. Theo đó, mỗi mắt sẽ tương ứng với một năm sinh trưởng. Các mắt này sẽ so le nhau (đây cũng chính là điểm giúp ta phân biệt Sâm Ngọc Linh).

Thông thường, ở điều kiện thích hợp thì sau 3 năm, thân rễ mới xuất hiện mắt sâm đầu tiên. Nếu sâm 3 tuổi thì mắt để lại trên thân rễ rất bé nên sẽ khó nhìn ra được. Hiện nay, trên thị trường phần lớn sẽ chỉ bày bán những loại sâm có trên 5 năm tuổi.

Cách sử dụng sản phẩm

Bạn có thể chế biến sâm Ngọc Linh Nam Trà My theo các cách dưới đây:

• Pha trà: Bạn hãy chuẩn bị sâm Ngọc Linh Nam Trà My tươi, rửa sạch nguyên liệu, thái lát mỏng và đem đi phơi khô. Mỗi khi uống trà thì lấy khoảng 1-2g sâm cho vào ấm trà, đổ nước sôi từ từ vào, đậy kín nắp trong khoảng 5 phút. Uống trà sâm tốt nhất là vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều.

• Dùng trực tiếp: Sử dụng trực tiếp là cách dùng phổ biến nhất bởi không tốn nhiều thời gian chuẩn bị và giữ được trọn vẹn hoạt chất. Sâm Ngọc Linh khi mua về bạn hãy đem rửa sạch, thái lát mỏng và ngậm trực tiếp trong miệng để tan dần, sau đó bạn có thể nhai và nuốt.
• Ngâm cùng mật ong: Bạn hãy chuẩn bị sâm Ngọc Linh cùng một lượng mật ong vừa đủ. Rửa sạch sâm, để ráo nước và thái thành lát mỏng. Cho sâm vào một bình thủy tinh đậy kín cùng với mật ong rừng nguyên chất. Để hỗn hợp này trong khoảng 2-3 tháng thì lấy ra sử dụng.
• Ngâm rượu: Bạn có thể vệ sinh sâm Ngọc Linh bằng rượu 40-50 độ đã chuẩn bị, để khô và cho vào bình thủy tinh, đổ ngập rượu lên rồi đậy nắp kín. Ngâm rượu sâm trong thời gian khoảng 3 tháng là có thể lấy ra sử dụng dùng được.

Giá bán sâm Ngọc Linh Nam Trà My bao nhiêu? Mua ở đâu?

Với nhiều công dụng tuyệt vời, sâm Ngọc Linh Nam Trà My hiện nay đang được rất nhiều người săn đón. Cũng chính vì thế mà hàng loạt nhà phân phối sản phẩm ra đời, gây ra sự khó khăn cho người tiêu dùng trong việc tìm hiểu, cũng như chọn mua sản phẩm đúng với giá trị.

Sâm Ngọc Linh có giá bao nhiêu rất khó trả lời một cách chính xác, bởi giá này có thể thay đổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, giá bán sâm tham khảo dao động từ 60 tới 400 triệu/kg tùy theo các yếu tố sau:

• Khu vực trồng: Giá bán sâm Ngọc Linh rừng thường cao gấp 2-3 lần sâm trồng. Bởi nếu là củ sâm rừng 30 năm thì có thể chứa tới vài chục % hàm lượng saponin.
• Tuổi sâm: Sâm càng lớn tuổi thì có hàm lượng saponin càng cao. Cũng chính vì thế mà giá bán ở sâm già sẽ cao hơn.
• Trọng lượng: Củ càng to, trọng lượng càng nặng thì giá càng cao. Cũng dựa vào yếu tố này mà người bán chia ra thành sâm hàng 1 (1 lạng/củ), giá khoảng 200-240 triệu/kg, loại hàng 2 (1 lạng/2 củ), giá khoảng 120-160 triệu/kg,…
• Tính thẩm mỹ: Củ sâm có hình dáng đẹp thì giá cũng sẽ cao hơn những củ bị gãy, thối hoặc hình dạng xấu.
• Yếu tố thị trường: Sâm Ngọc Linh Nam Trà My chỉ mọc trên núi Nam Trà My, Quảng Nam. Chính vì vậy, số lượng sâm cũng rất khan hiếm. Nguồn cung hạn chế, nếu nhiều người cùng tranh nhau mua thì giá sẽ bị đẩy lên cao hơn so với bình thường.

Do giá Sâm Ngọc Linh luôn biến động theo thị trường, nên bạn hãy chọn nơi uy tín để mua sản phẩm để có giá tốt nhất. Hiện nay, sâm Ngọc Linh Nam Trà My được rao bán rất nhiều trên các trang thương mại điện tử, các nhà thuốc nam hoặc các trung tâm dược liệu uy tín,…. Mặc dù vậy, người mua cũng cần thật sáng suốt để phân loại cũng như lựa chọn những sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu sử dụng của mình.

Lưu ý khi chế biến và sử dụng sâm Ngọc Linh Nam Trà My

Trong quá trình chế biến và sử dụng sâm Ngọc Linh Nam Trà My, bạn cần lưu ý tới một số vấn đề sau:

• Trong quá trình sử dụng sâm Ngọc Linh Nam Trà My không nên ăn kèm hải sản hoặc củ cải.
• Không được dùng sâm ngay khi vừa uống trà bởi rất có thể làm giảm tác dụng của sâm đối với cơ thể. Nếu muốn dùng thì nên cách nhau khoảng 2 giờ đồng hồ.
• Khi đun nước trà sâm chỉ nên dùng ấm đất, hoặc khi ngâm rượu hoặc ngâm mật ong với sâm thì dùng bình thủy tinh. Bạn tuyệt đối tránh dùng các đồ nhựa hoặc đồ kim loại để chế biến sâm.
• Nếu ngâm sâm cùng mật ong cần ngâm trong loại bình thủy tinh có chứa lỗ thông hơi để bình không bị nổ khi mật ong lên men.

Mong rằng tất cả những chia sẻ trên của Trung Tâm Dược Liệu có thể giúp độc giả hiểu hơn về loại dược liệu quý giá “sâm Ngọc Linh Trà My”, cũng như biết cách chế biến để dùng sâm được hiệu quả nhất. Để việc sử dụng sâm trở nên hữu dụng hơn, các bạn nên kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt và rèn luyện thể thao lành mạnh, khoa học.