Cây mật gấu

Cây mật gấu là một trong những loại dược liệu tự nhiên quý hiếm ở nước ta, có tác dụng hỗ trợ điều trị rất nhiều bệnh lý khác nhau như đau nhức xương khớp, đái tháo đường, đau họng hay ho có đờm. Để mọi người có thể hiểu hơn về loại thuốc này, dưới đây chúng chúng tôi sẽ chia sẻ về đặc điểm, công dụng và cách dùng vị dược liệu này.

Đặc điểm của cây

Để hiểu hơn về loại dược liệu này, các bạn hãy theo dõi những đặc điểm nổi bật dưới đây.

1. Những tên gọi khác

Cây mật gấu được biết đến là dòng cây thuộc họ cúc, với tên khoa học là Gymnanthemum Amygdalinum. Ngoài ra, cây còn được biết đến với những cái tên khác nhau là cây mật gấu Nam hay cây lá đắng. 

2. Đặc điểm của cây mật gấu

Cây mật gấu thuộc loài thực vật thân thảo nên phần thân mềm và sinh trưởng, phát triển thành từng bụi. Thông thường, cây trưởng thành sẽ có chiều cao từ 2 đến 5 mét, chiều cao phụ thuộc nhiều vào chất lượng đất, chất lượng ánh sáng.

Khi nhìn phần lá của cây, các bạn sẽ dễ dàng nhận thấy lá có hình trái xoan và có độ cứng vừa phải, hai bên rìa lá có những mép răng cưa khá nhỏ. Với những cây trưởng thành thì lá có thể dài từ 6 đến 10 cm và rộng từ 2 đến 4 cm. 

Mùa hoa của cây này sẽ rơi vào tháng 2-4 hàng năm, các cụm hoa màu vàng nhạt, có đến 6 cánh hoa trên một bông và mỗi bông có khá nhiều phần lá đài ở dưới. Các lá đài này sẽ xếp thành 3 vòng liên tiếp dưới hoa. Vị trí nở hoa của loài cây này khá đặc biệt, các cụm hoa nở tại phần ngọn thân của cây. 

Sau khi hoa tàn, phần quả xanh bắt đầu xuất hiện trên các cụm hoa. Đợi đến khi quả chín sẽ là tháng 5 đến tháng 6 hàng năm. Lúc này, bạn sẽ nhìn thấy những quả mật gấu màu xanh nâu chín trên phần ngọn cây. 

3. Phân bố 

Hiện nay người ta thường tìm thấy cây này tại một số nước châu Á như Trung Quốc, Nepal hay Ấn Độ, Việt Nam. 

Riêng tại nước ta, cây mật gấu thường được tìm thấy tại các vùng núi phía Bắc có địa hình cao và khí hậu mát mẻ. Các tỉnh vùng núi hay tìm được loại dược liệu quý này là Cao Bằng, Lai Châu, Bắc Cạn và Lào Cai. 

Trong miền Nam, người ta tìm được loại cây này tại Langbiang thuộc tỉnh Lâm Đồng. Tuy nhiên, tại đây cây này còn khá ít không có nhiều như tại các vùng núi phía Bắc. 

Dược tính và công dụng của cây mật gấu

Theo đông y thì loài cây dược liệu này là một vị thuốc quý có tính quy hàn, vị hơi đắng, phần gỗ của thân cây có màu vàng óng. Mọi người có thể sử dụng phần thân cây thái thành các lát mỏng để ngâm rượu hoặc sắc thành thuốc để uống. 

Trong khi đó, y học hiện đại biết đến là loại dược liệu chứa nhiều chất dinh dưỡng khác nhau như các loại vitamin. Trong đó, hàm lượng vitamin B1, B1, C, A và E cao vượt trội. Mặt khác, các dược chất trong loài cây này cũng được đánh giá cao như exercise in A, ursolic acid, beta sitosterol, glucoside.

Do vậy, loài cây này mang đến nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe của con người, có thể kể đến như:

• Các hoạt chất như exercise in A, ursolic acid, beta sitosterol, glucoside có tác dụng bảo vệ tế bào gan rất tốt. Theo các nhà nghiên cứu, các hoạt chất quan trọng như excision a và rabdoserrin A có tác dụng rất tốt trong việc ngăn ngừa sự hình thành các tế bào xấu trong cơ thể . 
• Với tác dụng thanh nhiệt, giải độc và tiêu viêm cực tốt, người ta đã sử dụng phần rễ và thân cây để điều trị các bệnh lý về đường ruột như kiết lỵ, tiêu chảy. 
• Bên cạnh đó, tận dụng phần lá và quả của loại dược liệu này để điều trị bệnh đau mắt đỏ và bệnh viêm gan vàng da. 
• Cây mật gấu còn được nhiều người sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh đau nhức xương khớp, tê thấp và viêm đại tràng. Người ta thường kết hợp loại dược liệu này với các vị thuốc khác trong đông y để có kết quả điều trị tốt nhất. 

Cách sử dụng cây mật gấu hiệu quả nhất

Với những dược tính tốt mà cây mật gấu có được thì các bài thuốc lưu truyền trong dân gian về loại dược liệu này vẫn được nhiều người tin và sử dụng để chữa các bệnh khác nhau. Hãy cùng khám phá một số bài thuốc sau đây:

Bài thuốc ngâm rượu 

Người dân thường ngâm cây mật gấu với rượu để tạo thành một loại rượu thuốc.  Để có thể làm được loại rượu này mọi người cần thực hiện như sau:

• Hãy chuẩn bị 200g cây và rễ mật gấu, sau đó đem đi phơi khô, tiến hành chẻ thành các khúc nhỏ. 
• Cho mật gấu vào bình, đổ 2 lít rượu nếp trắng vào và cần phải đảm bảo ngâm ngập với rượu.
• Đậy kín bình, ngâm trong khoảng 15 ngày, khi nước rượu chuyển sang màu vàng hoặc màu vàng sậm là có thể sử dụng. 

Người dân thường sử dụng bài thuốc này để điều trị bệnh tê thấp, rối loạn tiêu hóa.

Bài thuốc giải độc, làm mát gan

Người ta sử dụng cây mật gấu để làm bài thuốc giải độc gan, làm mát gan do tính hàn của loại dược liệu này. Cách thức thực hiện như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị 100 gram lá, rễ và thân cây, đem rửa thật sạch rồi để ráo nước.
• Bước 2: Thêm 1.5 lít nước vào nồi có chứa các nguyên liệu ở bước 1. Sau đó, tiến hành đun sôi thì hạ nhỏ lửa và đun tiếp trong vòng 15 phút thì dừng lại. 

Sử dụng nước đã được đun để uống thay nước hàng ngày. 

Bài thuốc chữa viêm gan cấp

Với những người bị viêm gan cấp, có thể áp dụng bài thuốc với các nguyên liệu sau:

• 50g cây mật gấu tươi (Nếu dùng cây khô thì chỉ cần dùng 36g)
• 12g diệp hạ châu
• 15g cỏ gà

Cách làm

• Bước 1: Sử dụng cây mật gấu tươi rửa sạch, đem để ráo nước. Phần diệp hạ châu và cỏ gà khô cũng cần được rửa sạch với nước. 
• Bước 2: Cho các nguyên liệu đã được chuẩn bị vào ấm để sắc, hãy đổ 1.5 lít nước vào ấm. Đun sôi trong 15 phút, trong quá trình đun sôi thì hãy cho nhỏ lửa. 
• Bước 3: Sử dụng nước đã sắc uống 3 lần một ngày, uống trong thời gian 2 tháng bạn sẽ thấy tác dụng tuyệt vời của bài thuốc này. 

Bài thuốc chữa viêm túi mật cực tốt

Với những người bị viêm túi mật, các bạn có thể áp dụng bài thuốc với các nguyên liệu là cây mật gấu, mộc thông, chi tử và nhân trần. Cách thực hiện như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị các nguyên liệu cây mật gấu khô với khối lượng 35g, mộc thông 20g, chi tử 10g và nhân trần 8g. Khi chuẩn bị xong các nguyên liệu này, hãy đem chúng đi rửa qua với nước. 
• Bước 2: Đem các nguyên liệu đã chuẩn bị đi sắc với 2 lít nước, sắc trong 20 phút thì dừng lại. 

Sử dụng nước thuốc này uống thay nước lọc hàng ngày. Nên kiên trì sử dụng liên tục xong 1 tháng sẽ có hiệu quả tốt nhất. 

Một số lưu ý khi dùng cây mật gấu

Để việc sử dụng cây mật gấu điều trị đem lại hiệu quả tốt nhất và đảm bảo an toàn, mọi người cần lưu ý một số điều sau:

• Phụ nữ có thai và đang cho con bú không được sử dụng các bài thuốc có chứa dược liệu này. Bởi vị thuốc này có thể gây sẩy thai rất cao vì có tác dụng co bóp tử cung khá mạnh.
• Trước khi sử dụng các bài thuốc từ loại dược liệu tự nhiên này, các bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị. Nếu có thể thì nên nhờ bác sĩ đông y tư vấn để việc sử dụng thuốc đem lại hiệu quả tốt nhất. 
• Người có tiền sử huyết áp thấp không nên sử dụng các bài thuốc có chứa loại cây này. 
• Hiệu quả của phương pháp này sẽ không nhanh như việc dùng thuốc Tây. Do đó, trong quá trình sử dụng cần phải kiên trì.
• Thực hiện bài thuốc đúng liều lượng để phát huy hiệu quả. Tuyệt đối không lạm dụng dễ gây phản tác dụng.

Trên đây là những thông tin về cây mật gấu – một loại dược liệu tự nhiên rất tốt cho sức khỏe của con người. Chắc chắn bài viết này, sẽ giúp mọi người biết thêm về một loại dược liệu tốt để sử dụng đúng cách và đúng trường hợp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất.