Cây bình vôi

Cây bình vôi là một loài cây rất thân thuộc của người dân Việt, chúng được biết đến là một trong những loại thảo dược các tác dụng chữa bệnh rất tốt. Để hiểu hơn về loại dược liệu này, hãy cùng khám phá những đặc điểm nổi bật của cây bình vôi qua bài viết dưới đây. 

Đặc điểm cây bình vôi

Mỗi loại cây khác nhau sẽ có hình dáng, tên gọi khác nhau và cây bình vôi cũng vậy. Sau đây, các bạn hãy cùng tìm hiểu một vài thông tin nổi bật nhất về loài cây này. 

1. Những tên gọi khác

Cây bình vôi có tên khoa học là stephania glabra miers, loài cây này thuộc họ menispermaceae – trong tên tiếng việt là tiết dê. 

Trong dân gian, dược liệu này có khá nhiều cái tên khác nhau như cây củ một, cây củ mối trôn, cây tử nhiên hay ngải tượng. Những tên gọi này phụ thuộc vào từng vùng miền khác nhau. 

2. Phân bố

Đây là loài cây có nguồn gốc ở miền đông và miền nam của Châu Á, cụ thể nó có nguồn gốc ở Australasia, New Zealand.

Còn tại nước ta, mọi người có thể tìm loài cây này tại các khu vực miền núi phía Bắc. Do ưa sáng nên chúng thường mọc tại các vùng núi có độ cao từ vài chục đến vài trăm mét. Mọi người sẽ dễ dàng tìm và phát hiện loài cây này tại các khu vực vùng núi đá vôi như Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình và Ninh Bình

3. Đặc điểm nổi bật của cây

Cây bình vôi thuộc dạng dây leo. Trong đó, có một đoạn thân leo là một phần của củ sinh trưởng dưới đất. Phần củ của cây phát triển sẽ phình to như một chiếc bình vôi. Có lẽ vì thế mà loài cây này có tên là cây bình vôi.

Một cây trưởng thành có thể cho củ nặng đến 50-60kg. Phần củ này có vỏ nâu đen. Tuy nhiên, bên trong lại là màu trắng xám với vị hơi đắng. 

Cây phát triển khá cao. Nếu cho leo giàn, cây có thể dài đến 4 mét. Thân cây thường xoắn vặn, khi sờ vào ta cảm nhận phần thân khá nhẵn mịn, thân cây không có lông như các loại cây leo khác. 

Lá có màu xanh lục, sở hữu hình khiên hoặc hình trái tim. Chúng thường mọc so le nhau, phần cuống dính 1/3 vào phần phiến lá. Lá cây bình vôi khá mỏng, mặt trên nhẵn, còn mặt dưới thì có các gân nổi. 

Loài cây này có hai loại hoa là hoa đực và hoa cái, nếu là hoa đực thì chúng sẽ có 5-6 lá đầu, 3-4 cánh hoa và thường có 4 nhị hoa. Đối với hoa cái thì chúng chỉ có 1 lá đài, hoa sẽ gồm 2 cánh và phần cuống tán ngắn hơn hoa đực rất nhiều. 

Cây bình vôi có tác dụng gì?

Cây bình vôi là loài cây có thể trồng và thu hoạch quanh năm, khi thu hái người ta sử dụng phần củ để điều trị bệnh. Theo Đông Y, bình vôi là dược liệu có vị đắng, tính lương quy vào hai kinh can tỳ của cơ thể. Do đó, chúng có công năng an thần, tuyên phế nên được sử dụng làm thuốc an thần, chữa bệnh ho nhiều đờm, khó thở và hạ huyết áp. Ngoài ra, có rất nhiều bài thuốc phối hợp bình vôi với các vị thuốc khác để điều trị lao phổi, sốt rét, mụn nhọt và ngứa lở ngoài da. 

Trong y học hiện đại, người ta đã tiến hành nghiên cứu và phát hiện bình vôi có chứa rất nhiều hoạt chất khác nhau như L- tetrahydro palmatin, roemerin và cepharanthin. Dưới đây sẽ là tác dụng của từng hoạt chất cụ thể :

L-Tetrahydro Palmatin

Đây là hoạt chất có tác dụng an thần, gây ngủ, giúp hạ huyết áp rất tốt. Ngoài ra, hoạt chất này còn có tác dụng chống co giật hiệu quả. Với tác dụng này, người ta thường sử dụng cây bình vôi để điều trị những cơn co giật ở bệnh nhân tâm thần, động kinh. 

Roemerin

Đây là hoạt chất có tác dụng gây tê niêm mạc, khi sử dụng ở liều lượng vừa phải thì chúng sẽ có tác dụng giảm kích thích thần kinh trung ương, giúp an thần dễ ngủ. 

Ngoài ra, Roemerin còn có tác dụng giãn mạch và hạ huyết áp cực nhanh. Do đó, người ta có thể sử dụng hoạt chất này trong điều trị các bệnh nhân cao huyết áp. Tuy nhiên, khi sử dụng chúng với hàm lượng cao dễ gây tình trạng co giật và tử vong do ngộ độc thần kinh.  

Cepharanthin

Theo các nhà hoa học, Cepharanthin có tác dụng giãn mao mạch tuần hoàn và giúp cơ thể kích thích sinh kháng thể. Vì vậy, dược chất này có khả năng điều trị cho các bệnh nhân ung thư bạch cầu trong quá trình xạ trị.

Cách dùng cây bình vôi hiệu quả

Trong dân gian có rất nhiều bài thuốc từ cây bình vôi. Dưới đây là những bài thuốc tốt và hiệu quả được nhiều người tin dùng.

Bài thuốc điều trị suy nhược thần kinh

Nguyên liệu: Củ bình vôi, câu đằng, thiên ma, viễn chí, đồng lượng: Mỗi vị thuốc 12 gram.

Cách làm: 

Lấy các nguyên liệu đã được chuẩn bị đem rửa cho thật sạch. Sau đó, cho vào ấm sắc, thêm nước ngập khoảng 1cm rồi tiến hành sắc thuốc. Đun sôi 15 phút thì tắt bếp, lấy thuốc đã sắc uống thay trà. Uống liên tục 7 ngày để có hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc trị đau dạ dày, loét dạ dày hành tá tràng

Nguyên liệu: Củ bình vôi, dạ cẩm, lá khổ sâm, xa tiền tử : mỗi vị lấy 12 gram. 

Cách làm: 

• Các nguyên liệu đã được chuẩn bị cần làm sạch để loại bỏ hết bụi bẩn bám bên ngoài.
• Khi đã làm sạch nguyên liệu, hãy cho vào ấm, trụng qua một lần nước sôi và đổ lần nước này đi.
• Cho thêm 1.5 lít nước để sắc, sắc khoảng 15 phút thì tắt bếp. Lấy nước đã sắc uống hàng ngày.

Bài thuốc này nên uống liên tục 7 ngày để có hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc chữa bệnh gout hiệu quả

Các chất kháng viêm, tiêu sưng, giảm đau có trong củ cây bình vôi sẽ giúp người bệnh gout vượt qua được các cơn đau nhanh chóng và hiệu quả. Vì thế, với những người bị gout có thể sử dụng củ bình vôi thái mỏng phơi khô để điều trị.

Bài thuốc này có cách làm đơn giản như sau : 

• Lấy 15 gram củ bình vôi khô đem rửa qua cho sạch để loại bỏ hết bụi bẩn.
• Cho bình vôi vào ấm, thêm 1.5 lít nước vào, sau đó sắc đến khi lượng nước còn 700ml thì dừng lại. 
• Lấy phần nước này uống thay nước hàng ngày.

Lưu ý: Người bệnh gout nên sử dụng bài thuốc này thường xuyên để giảm tình trạng co cứng khớp. 

Bài thuốc chữa bệnh mất ngủ

Những người mất ngủ có thể sử dụng bài thuốc với các nguyên liệu sau để cải thiện tình trạng này :

• Hạt sen, long nhãn, nhân hạt táo chua: mỗi vị thuốc 15gram
• Củ bình vôi 8gram 
• 12 gram lá vông

Cách làm: 

• Trước khi đem sắc thuốc, bạn cần rửa các nguyên liệu cho thật sạch. Sau đó, cho tất cả các nguyên liệu vào ấm, sao cho lượng nước ngập dược liệu khoảng 2 cm. 
• Đun sôi thì hạ nhỏ lửa và đun tiếp khoảng 15 phút thì tắt bếp. Sử dụng phần nước uống hàng ngày.

Lưu ý: Với bài thuốc này, mỗi ngày bạn uống một thang, nên uống trước khi ngủ 30 phút để có hiệu quả điều trị bệnh tốt nhất. Cần kiên trì sử dụng, tốt nhất sử dụng liên tục trong vòng 7-10 ngày để cải thiện chất lượng giấc ngủ tốt nhất. 

Lưu ý khi sử dụng cây bình vôi chữa bệnh 

Mỗi loại dược liệu đều có những tác dụng phụ khác nhau. Do đó, để hạn chế dược các tác dụng phụ không mong muốn, khi sử dụng cây bình vôi mọi người cần lưu ý những điều sau :

• Việc sử dụng các bài thuốc có cây bình vôi để điều trị, hỗ trợ điều trị các loại bệnh khác nhau cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Những người có tiền sử mẫn cảm, dị ứng với loại cây này tuyệt đối không nên sử dụng dưới bất kỳ chế phẩm nào. 
• Trẻ nhỏ dưới một tuổi không nên sử dụng cây bình vôi.
• Phụ nữ có thai, người cho con bú không nên sử dụng dược liệu này.
• Khi sử dụng cây bình vôi, mọi người cần dùng đúng liều lượng mà bác sỹ, lương y quy định. Bởi nếu sử dụng quá liều rất dễ gây tình trạng ngộ độc, gây tê liệt thần kinh. 

Bài viết ngày hôm nay chia sẻ về các thông tin, đặc điểm nổi bật cũng như cách dùng, lưu ý khi sử dụng cây bình vôi. Hi vọng sau bài viết này, mọi người sẽ hiểu về công dụng, tác dụng dược lý cũng như biết được các bài thuốc dân gian hiệu quả của loài cây tuyệt vời này.