Bồ Công Anh

Bồ công anh là vị thảo dược được sử dụng nhiều trong hỗ trợ điều trị bệnh ung thư. Bên cạnh đó cây thuốc này còn mang tới rất nhiều giá trị tuyệt vời cho sức khỏe. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, Ts.Bs Nguyễn Thị Vân Anh sẽ đưa ra toàn bộ thông tin về đặc điểm, cách sử dụng của cây thuốc này trong bài viết dưới đây.

Cách nhận biết cây bồ công anh

Cây bồ công anh còn được nhân dân Việt gọi với những tên gọi khác như cây rau lưỡi cày, diếp hoang, diếp trời hay cây mũi mác. Loại cây này thuộc họ cúc và có tên khoa học là Lactuca indica L.

Đặc điểm nhận dạng

Loại cây này thuộc thân thảo, vòng đời ngắn chỉ 1 – 2 năm. Thân cây nhẵn và mọc đứng có màu đốm tía, chiều cao trung bình khoảng nửa mét, một số cây có thể cao đến 2m.

• Lá bồ công anh mọc so le nhau và không có cuống nhưng có răng.
• Hoa mọc thành từng cụm thường ở ngọn hoặc ở các kẽ lá và xếp thành chùy dài khoảng 20cm, phân nhiều nhánh. Bao hoa có hình trụ, mỗi đầu dao động từ 8 – 10 hoa và có màu vàng tươi. Hoa thường nở vào khoảng tháng 6 , tháng 7 hàng năm và kết thúc vào tháng 9.
• Quả có màu đen, mỗi khi bấm tay vào sẽ tiết dịch nhựa.

Cây bồ công anh mọc ở đâu?

Bồ công anh thường mọc hoang ở các tỉnh miền Bắc nước ta như ở Tam Đảo, Sapa. Loại cây này cũng phát triển mạnh mẽ tại vùng trung du, vùng đồng bằng có độ cao nhỏ hơn 1000m so với mặt nước biển.

Trên thế giới, cây tập trung chủ yếu ở một số quốc gia như Nhật, Ấn Độ, Trung Quốc, Philippin.

Người ta thường thu hoạch cây thuốc này vào tháng 4 hàng năm. Hái lá rồi phơi khô dùng dần hoặc cũng có thể sử dụng luôn là tươi. Ngoài ra hoa và quả, rễ của cây diếp trời cũng được sử dụng làm thuốc rất tốt. Khi thu hoạch lựa cây có nhiều lá, màu lục tro và rễ còn nguyên là tốt nhất.

Cây bồ công anh có mấy loại?

Theo ghi chép trong cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc quý Việt Nam”, cây diếp trời có 3 loại. Chúng ta có thể dựa theo đặc điểm sinh thái và địa điểm sinh trưởng để nhận biết những loại cây này.

Cây bồ công anh Việt Nam

Thường được gọi là cây rau bồ cóc, diếp trời hoặc rau mũi cày,…

Đặc điểm nhận dạng: Thân cây thẳng, cao khoảng 1m và có mấu. Lá hình mũi mác, mỏng và hơi nhăn nheo, không có cuống, lá mặt trên màu nâu sẫm, mặt dưới màu nhạt và mép lá có răng cưa.

Dựa theo màu sắc người ta phân loại ra hoa bồ công anh tím, hoa trắng và loại hoa vàng. Tất cả cây thuốc này đều có thể sử dụng để làm rau ăn hoặc hãm trà uống.

Bồ công anh Trung Quốc

Loại cây này có tên khoa học là Taraxacum officinale, thuộc họ Cúc Asteraceae.

Đặc điểm nhận dạng: Thân lùn hơn loại Việt Nam, chiều cao rơi khoảng 60cm mọc trực tiếp từ rễ. Lá đơn và có màu xanh lục, mọc chụm tại gốc. Nhìn qua sẽ gần giống hoa thị, lá ở giữa mọc thẳng lên, là bên ngoài cong xuống. Màu lá mặt dưới nhạt hơn lá mặt trên.

Đây là dược liệu được ứng dụng phổ biến để làm thuốc chữa bệnh. Loại diếp trời này được tìm thấy nhiều ở các núi cao nhưng hiện nay đang được nhân giống và gieo trồng ở các vùng khác để làm thuốc chữa bệnh.

Tác dụng của cây bồ công anh – Chuyên gia giải đáp

Theo Ts.Bs Nguyễn Thị Vân Anh, Viện trưởng Viện NC&PT Y dược học cổ truyền dân tộc, diếp hoang là cây thuốc quý có thể hỗ trợ đẩy lùi bệnh tật. Hàm lượng dinh dưỡng trong diếp trời hơn hẳn so với nhiều loại rau khác như rau dền, rau diếp hay các loại rau thơm khác. Có thể kể đến: vitamin A, vitamin B, vitamin C, các chất béo, tinh bột có trong cây thuốc này đều mang tới nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe con người.

• Giúp bảo vệ xương khớp: Trong bồ công anh chứa hàm lượng vitamin K lớn. Vitamin K có tác dụng cung cấp chất khoáng cho xương và chống đông máu hiệu quả, đồng thời vitamin K còn giúp xương chắc khỏe, chống lão hóa. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng bồ công anh cung cấp 500% vitamin K cho cơ thể và 10% canxi cho xương.
• Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường: Bồ công anh là một trong những vị thảo dược được ứng dụng nhiều trong thực phẩm chức năng hỗ trợ trị bệnh tiểu đường. Khi đi vào cơ thể, chúng sẽ kích thích quá trình sản sinh insulin trong tủy và giữ lượng đường trong máu mức thấp nhất.
• Thanh lọc gan: Chức năng của gan đó là thanh lọc và giải độc máu. Diếp hoang nh giúp duy trì lượng mật, đồng thời cung cấp hàm lượng vitamin C phù hợp có tác dụng giảm sưng đau, giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn.
• Chống nhiễm vùng da: Diếp hoang có tác dụng tiêu viêm tốt, sát khuẩn cao. Do vậy sử dụng cây thuốc này có thể giúp sát trùng, diệt nấm và các vi khuẩn trú ngụ trên da.
• Chống oxy hóa: Trong diếp trời có chứa nhiều chất có khả năng chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể. Các chất này hoạt động giúp chống phá hủy tế bào gốc của cơ thể. Theo kết quả nghiên cứu của đại học Windsor Canada vào năm 2011, rễ bồ công anh có khả năng tiêu diệt nhiều tế bào ung thư do có thể chống lại sự phá hủy của tế bào gốc.
• Cung cấp nhiều chất xơ: Bồ công anh chứa nhiều chất xơ có lợi cho hệ tiêu hóa và sức khỏe đường ruột. Chất xơ dồi dào giúp quá trình vận chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa dễ dàng hơn, tối ưu quá trình hoạt động. Ngoài ra chất xơ trong diếp trời còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh béo phì, đau tim, phòng ngừa bệnh tim hay một số hội chứng kích thích sỏi thận.
• Lợi tiểu: Rễ cây diếp hoang được sử dụng trong bài thuốc lợi tiểu, thải độc gan. Ngoài ra cây thuốc này còn giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, giảm ợ nóng, giảm axit uric, kích thích quá trình sản xuất nước tiểu, chống nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Ngoài ra sử dụng dược liệu này thường xuyên còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư bàng quang.
• Ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu: Bồ công anh giúp sản xuất nước tiểu nhanh từ đó có tác dụng chống viêm nhiễm cực tốt. Do đó giúp ngăn ngừa khả năng bị viêm đường tiết niệu.

Cây bồ công anh chữa bệnh gì, hướng dẫn sử dụng thuốc

Đối với mỗi bệnh khác nhau chúng ta lại có bài thuốc chữa khác nhau. Bác sĩ Nguyễn Vân Anh tiếp tục chia sẻ tới quý bạn đọc một số bài thuốc chữa bệnh chiết xuất từ bồ công anh:

• Bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư

Thang thuốc gồm lá và rễ bồ công anh mỗi thứ 25g; thêm 45g cây xạ đen. Đem hỗn hợp này sắc cùng 1 lít nước, đun nhỏ lửa chừng 3 tiếng rồi tắt bếp. Sử dụng uống đều đặn mỗi ngày 2 lần.

• Bài thuốc chữa sưng vú, tắc tia sữa

Lấy chừng 25g lá bồ công anh khô đun cùng nước  rồi sử dụng uống hàng ngày thay nước lọc. Hoặc bạn có thể lấy khoảng 40g diếp trời tươi, rửa sạch, thêm ít muối trắng rồi giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Trường hợp bị viêm tuyến vú, tắc tia sữa thì lấy 30 – 50g bồ công anh tươi, giã nát sau đó vắt lấy nước cốt uống.Tận dụng phần bã để đắp lên vùng vú bị sưng sẽ giảm đau hiệu quả. Kiên trì sử dụng 3 – 4 lần sẽ thấy khỏi ngay.

• Bài thuốc trị kém tiêu, mụn nhọt

Sử dụng 15g lá bồ công anh khô, thêm 750ml nước; sắc tới khi nào trong ấm cạn còn 250ml (khoảng còn 1 bát) thì tắt bếp. Bạn uống liên tục trong vòng 4 – 5 ngày có thể dài hơn tùy theo thể trạng mỗi người.

• Bài thuốc trị đau dạ dày

Nguyên liệu gồm có 25g lá bồ công anh khô, tía tô khô 20g, thêm 15g khổ sâm. Đun hỗn hợp với khoảng 1 lít nước, đun nhỏ lửa cho tới khi cạn còn 250ml thì dùng được. Lọc lấy nước cốt để uống, sử dụng thuốc liên tục trong 10 ngày, sau đó nghỉ 3 ngày rồi dùng tiếp.

• Bài thuốc trị mụn nhọt, rắn độc cắn

Khi bị rắn cắn, hút hết độc tố rồi lấy lá diếp trời tươi giã nát đắp vào vùng bị rắn cắn, sử dụng vải xô để buộc lại. Mỗi ngày đắp một lần, sử dụng liên tục trong 1 tuần sẽ hết độc tố.

• Bài thuốc trị viêm túi mật, polyp túi mật

Dùng 30g lá diếp trời khô hãm cùng nước sôi trong vòng 20p. Sử dụng nước cốt để uống hàng ngày thay nước lọc.

• Bài thuốc trị lẹo mắt, viêm mí mắt

Thang thuốc mang tên Ngân Kiều Tang Cúc Công Anh Thang gồm có: bồ công anh, kim ngân hoa, tang diệp, liên kiều, cúc hoa lấy lượng bằng nhau. Đem hỗn hợp sắc uống có tác dụng giải độc tố, tiêu viêm, xơ phong hiệu quả.

• Bài thuốc trị dị ứng, tróc lở ở trẻ em

Nguyên liệu gồm có 300g sài đất 6g cam thảo đất, 10g cỏ mần trầu, 20g kim ngân hoa, 2g thổ phục linh, 4g kinh giới, 10g diếp trời, 10g thương nhĩ tử. Thêm 300ml nước vào hỗn hợp sau đó nấu thành cao lỏng. Tùy theo độ tuổi, tình trạng của trẻ mà mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần lấy từ 10 – 20ml pha cùng nước ấm.

• Bài thuốc trị viêm ruột thừa chưa vỡ mủ

Đem hỗn hợp gồm 12g diếp trời, 20g tử hoa địa đinh, 40g mã xỉ hiện; 12g hoàng câm, 12g đơn sâm sắc uống hàng ngày.

• Bài thuốc chữa viêm họng, viêm phổi, phế quản:

Chữa viêm họng: 40g bồ công, thêm 20g kim ngân hoa, 10g cam thảo nam. Đem sắc uống mỗi ngày tới khi khỏi bệnh.

Viêm phổi, phế quản: Sử dụng rễ dâu, kim ngân hoa mỗi thứ 20g; hạt tía tô, cam thảo nam mỗi thứ 10g cùng 40g cây bồ công anh. Đem sắc mỗi ngày uống một thang chia đều sáng – tối.

• Chữa viêm ruột thừa

Bài thuốc gồm có 40g diếp trời; xuyên luyện tử, đại hoàng, kim ngân hoa mỗi thứ 20g; xích nhược 16g; đào nhân, sinh cam thảo mỗi vị 12g; diếp trời 40g. Mỗi ngày đem sắc 1 thang uống 2 lần vào sáng – tối.

• Bài thuốc trị bệnh quai bị 

Gồm các vị thuốc: bồ công tươi thì dùng 30g, còn khô thì lấy 20g giã nát, thêm đường phèn và lòng trắng trứng gà, bọc vải xô rồi đắp lên quai bị.

• Bài thuốc trị bệnh rối loạn gan mật

Bồ công anh và xà lách rửa sạch, ép lấy nước uống sẽ giúp điều hòa hoạt động gan mật tốt hơn. Người bị vàng da, đau gan có thể sử dụng nước ép này uống hàng ngày.

Chế biến bồ công anh để giữ lại tinh chất cao nhất

Có rất nhiều cách chế biến bồ công anh khác nhau. Dưới đây là một số cách phổ biến mà quý bạn đọc có thể tham khảo:

Trà bồ công anh – cách chế biến tốt nhất

Trà bồ công anh là thức uống thơm ngon, mang lại nhiều tác dụng cho sức khỏe. Đặc biệt cách thực hiện lại vô cùng đơn giản.

Trà hoa bồ công anh

Nguyên liệu: 8 bông hoa cây mũi mác, 360ml nước sôi, mật ong nguyên chất hoặc đường tùy khẩu vị

Chế biến:

• Rót nước sôi sao cho ngập hoa rồi đậy nắp kín hãm trong khoảng 5 phút.
• Thêm 1 thìa cà phê mật ong hoặc đường để tăng thêm hương vị hấp dẫn. Chuyên gia khuyến cáo bạn nên hãm trà cùng mật ong sẽ tốt cho sức khỏe hơn dùng đường.

Rễ bồ công anh pha trà

Nguyên liệu gồm có: 30g rễ bồ công anh khô, 5g gừng thái lát, 1 hạt thảo quả, 360ml nước, mật ong nguyên chất hoặc đường tùy khẩu vị.

Chế biến:

• Trộn tất cả nguyên liệu vào đun sôi khoảng 5 – 10 phút
• Lọc lấy nước cất, thêm mật ong nguyên chất hoặc đường để uống.

Uống trà bồ công anh hàng ngày có công dụng giúp thanh lọc cơ thể, tăng cường sức đề kháng. Đồng thời uống trà cũng là cách giúp bạn có được tinh thần sảng khoái, phấn chấn đạt được hiệu quả cao trong công việc. Một tách trà bồ công anh trước mỗi bữa ăn hàng ngày là cách giúp giảm mỡ thừa an toàn cho toàn cơ thể.

Một số cách chế biến thông dụng khác

Ngoài pha trà bạn cũng có thể ghi nhớ một số cách chế biến cây mũi mác dưới đây để có thể linh hoạt khi sử dụng:

• Dùng làm nước sốt: Bạn có thể dùng cây bồ công anh làm nước sốt bằng cách kết hợp với ngò. Cả hai loại này đều có tác dụng chống oxy hóa rất tốt, hỗ trợ thanh nhiệt giải độc với đặc tính kháng siêu vi.
• Sử dụng làm nguyên liệu món salad: Nếu là một tín đồ đam mê rau trộn bạn có thể hòa trộn cây mũi mác cùng các loại rau củ khác. Bạn có thể trộn cùng bông cải xanh để tạo món tráng miệng tuyệt ngon. Rau bồ công anh và bông cải xanh đều chứa nhiều chất xơ và giàu vitamin giúp cơ thể khỏe mạnh cả ngày.
• Nấu cháo bồ công anh: Nguyên liệu gồm có gạo tẻ 100g, 100 – 150g bồ công anh tươi, đường vừa đủ. Bồ công anh rửa sạch để ráo nước sau đó băm nhỏ, thêm 1 lít nước sạch. Lọc bỏ bã chỉ lấy lại nước cốt, cho thêm gạo vào nồi ninh nhừ, thêm đường vừa đủ ngọt. Mỗi ngày ăn 2 lần, dùng trong khoảng 1 tuần. Đây là món cháo cực tốt cho những người bị viêm tuyến vú.

Mua cây bồ công anh ở đâu, giá bao nhiêu?

Bồ công anh là loại thảo dược có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, an toàn và lành tính. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả tốt nhất khi sử dụng bạn cần lựa chọn dược liệu chất lượng. Hiện bồ công anh được bán tràn lan trên thị trường khiến người tiêu dùng hoang mang trong việc lựa chọn sản phẩm chất lượng.

Trung tâm Nghiên cứu và Nuôi trồng Dược liệu Vietfarm là đơn vị bán buôn dược liệu sạch quy mô lớn tại Việt Nam. Quá trình thu hái, sản xuất dược liệu đạt chuẩn quốc tế GACP – WHO.

Vietfarm cung cấp bồ công anh khô chính hãng, đảm bảo chất lượng đạt chuẩn CO – CQ. Sản phẩm được đóng gói túi zip tiện lợi, phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Trên đây là toàn bộ thông tin về dược liệu bồ công anh. Quý bạn đang có nhu cầu tìm mua và sử dụng sản phẩm hãy liên hệ ngay với Vietfarm. Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh sẽ là người trực tiếp tư vấn về cách sử dụng để đạt hiệu quả tốt nhất.